Η κυβέρνηση θέλει να αποχωρήσει το ΔΝΤ από το ελληνικό πρόγραμμα – έχουμε ξαναμιλήσει γιατί. Επειδή όμως η κυβέρνηση «θέλει» πολλά, περίπου όσα χρειάζεται για να επιβιώσει πολιτικά, είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν έχει σταθμίσει τις συνέπειες.
Πρώτα απ’ όλα, όπως έχουμε ξαναπεί, το ΔΝΤ θα πρέπει να εξοφληθεί «εδώ και τώρα» για τα παλαιά δάνεια. Που σημαίνει ότι πρέπει να βρεθούν περίπου 15 δισ. ευρώ, γεγονός που φέρνει πολύ κοντά το τρίτο χρηματοδοτικό πρόγραμμα και το τρίτο μνημόνιο.
Όμως υπάρχουν δύο ακόμη παράγοντες που είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν η κυβέρνηση έχει σταθμίσει. Ο πρώτος και σημαντικότερος είναι πώς θα αντιδράσουν οι αγορές στην αποχώρηση του ΔΝΤ από το ελληνικό πρόγραμμα. Είναι γνωστό ότι η Γερμανία απαίτησε σχεδόν τη συμμετοχή στο ελληνικό πρόγραμμα, στο ξεκίνημά του το 2010, για δύο βασικούς λόγους: Αφενός γιατί είχε την απαραίτητη «τεχνογνωσία» για τέτοιου είδους προγράμματα (που η Ευρωζώνη δεν είχε) και αφετέρου γιατί ήταν ο εγγυητής της αξιοπιστίας του προγράμματος για τις αγορές. Οι δύο αυτοί βασικοί λόγοι εξακολουθούν να ισχύουν και σήμερα, παρόλο που η βαρύτητά τους σε σχέση με το 2010 έχει αποδυναμωθεί.
Οι αγορές -και μάλιστα τα αμερικανικά κεφάλαια που εσχάτως επανεπενδύονται στην Ευρωζώνη- εξακολουθούν να θεωρούν το ΔΝΤ τον εγγυητή της αξιοπιστίας των προγραμμάτων προσαρμογής στην Ευρωζώνη. Δεν θα δουν, λοιπόν, με καλό μάτι την αποχώρηση του ΔΝΤ, ακόμη και αν η «σκηνοθεσία» της αποχώρησης της δίνει τη μορφή του «συναινετικού διαζυγίου». Ιδιαίτερα όταν η ελληνική κυβέρνηση συνδέει αυτή την αποχώρηση με πολιτικές σκοπιμότητες και με κάποια αόριστη μεν αλλά πολύ επίφοβη «χαλάρωση».
Οι αγορές δεν έχουν ξεχάσει ότι το ελληνικό κρατικό χρέος βρίσκεται στα δυσθεώρητα επίπεδα του 175% του ΑΕΠ ούτε θεωρούν τη δημοσιονομική προσαρμογή και το μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα στην Ελλάδα «παγιωμένα». Επιπλέον, βλέπουν ότι στην Ευρώπη οι πιέσεις για «χαλάρωση» αυξάνονται.
Ό,τι και αν ειπωθεί δημόσια, λοιπόν, στην πραγματικότητα οι αγορές δεν θα νιώσουν ασφαλείς ύστερα από την αποχώρηση του ΔΝΤ από το ελληνικό πρόγραμμα. Και εδώ είναι πιθανόν να ανακύψει ένα μεγάλο πρόβλημα: τι θα συμβεί αν οι αγορές «δυστροπήσουν» ακριβώς τη στιγμή που το ελληνικό Δημόσιο ετοιμάζεται για τη νέα έξοδό του στις αγορές; Και αν, αντί να αποδείξει ότι μπορεί να περπατήσει με τα δικά της «πόδια», αποδειχτεί το αντίθετο;
Τα πράγματα θα γίνουν ακόμη χειρότερα αν το ΔΝΤ εξωθηθεί σε αποχώρηση από το ελληνικό πρόγραμμα χωρίς να το επιθυμεί. Σε αυτή την περίπτωση, είναι βέβαιο ότι το Ταμείο θα δείξει δημόσια τη δυσαρέσκειά του – και έχει πολλούς τρόπους για να το κάνει… Σε αυτή την περίπτωση, οι αγορές θα αντιδράσουν ακόμη πιο άσχημα.
Εδώ ακριβώς αναφύεται το ερώτημα που δεν απασχολεί -ή φαίνεται σαν να μην απασχολεί- κανένα: θέλει ή δεν θέλει το ΔΝΤ να αποχωρήσει από το ελληνικό πρόγραμμα; Προφανώς η απάντηση σε αυτό το ερώτημα είναι συνάρτηση πολλών παραγόντων που ξεπερνούν κατά πολύ την Ελλάδα και αφορούν διεθνοπολιτικούς και γεωπολιτικούς υπολογισμούς, συμμαχίες μια σχεδιασμούς. Διακινδυνεύουμε όμως την εκτίμηση ότι δεν είναι η στιγμή που το ΔΝΤ θα ήθελε να περιορίσει την εμβέλεια της δικής του συμμετοχής σε προγράμματα διάσωσης σε παγκόσμιο επίπεδο και ειδικότερα να αποχωρήσει από τα ευρωπαϊκά προγράμματα…
Αν πάντως, το ΔΝΤ δεν θέλει να αποχωρήσει, τότε έχει ένα «όπλο» άμεσης απόδοσης για να εκδηλώσει τη δυσαρέσκειά του με τρόπο πολύ ενοχλητικό για την κυβέρνηση: να μετατρέψει την τρέχουσα, 5η αξιολόγηση του ελληνικού προγράμματος σε «κόλαση» για την κυβέρνηση. Διότι σε κάθε περίπτωση η τρόικα θα υπάρχει μέχρι και το Δεκέμβριο και τη λήξη των αξιολογήσεων βάσει του ισχύοντος δεύτερου χρηματοδοτικού προγράμματος.
Μάλιστα, μπορεί -αν επιλέξει να «συμπεριφερθεί» με έναν τέτοιο τρόπο- να μην εκταμιεύσει τα ποσά που του αναλογούν. Σε αυτή την περίπτωση, όπως πρόσφατα διαπίστωσε και το Τμήμα Ανάλυσης της Alpha Bank, θα υπάρξει χρηματοδοτικό κενό ήδη από το 2014, οπότε το τρίτο χρηματοδοτικό πρόγραμμα και το τρίτο μνημόνιο είναι αναπόφευκτα!
Ύστερα από όλα αυτά, πώς μπορεί κανείς να χαρακτηρίσει την αμεριμνησία (ή μήπως απερισκεψία;) με την οποία η κυβέρνηση ζητεί δημοσίως την αποχώρηση του ΔΝΤ από το ελληνικό πρόγραμμα; Σύνδρομο του Σαμψών ίσως;
