Γράφει ο Γιώργος Χαιρετάκης
2011, έτος που πρωτοεμφανίστηκα στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Πανεπιστημίου Αθηνών (ή, αλλιώς, για λόγους συντομίας, Πολιτικό Νομικής).
2016, έτος που σιγά σιγά ώρα μου είναι να αποχωρήσω από αυτό. Και ένα βασικό ερώτημα εξακολουθεί να “βασανίζει” το μυαλό μου και να “κυριαρχεί” σε σχετικές μας συζητήσεις. “Και γιατί να υπάρχουν, ρε παιδιά, παρατάξεις στις σχολές μας;”.
Άκρως καυτή, διαχρονική και αμφιλεγόμενη δήλωση. Καλώς ή κακώς. Πόσοι δεν το έχουμε σκεφτεί αυτό; Δεν γνωρίζω απόλυτα αν υπάρχει απάντηση, ή καλύτερα αν μας αρέσει η απάντηση αυτή. Μερικοί πιστεύουν ότι είναι απαραίτητο και αναγκαίο να υπάρχουν καθώς πρέπει να αρχίζει από αυτήν την ηλικία – αν δεν έχει ήδη ξεκινήσει- αυτή η πολιτική ζύμωση του ατόμου, η πολιτικοποίησή του, να μαθαίνει και να παίρνει μέρος στις όποιες δημοκρατικές διαδικασίες διεξάγονται.
Στις εκλογές, δηλαδή, στις διάφορες ψηφοφορίες, στη σωρεία των συζητήσεων που λαμβάνουν χώρα μέσα στα αμφιθέατρα, στις διαμαρτυρίες, να αποφαίνεται και να αποφασίζει και φυσικά κατ’ επέκταση να απόκτα το ίδιο την ταυτότητα-ιδιότητα του “ενεργού πολίτη”. Άλλωστε, τα σχολεία και δη οι σχολές είναι μια μικρογραφία της κοινωνίας. Επίσης, οι ίδιοι θεωρούν πως οι φοιτητικές παρατάξεις είναι εκεί για να υπεραμύνονται των δικαιωμάτων των φοιτητών, να βοηθούν όποιον φοιτητή ανεξαιρέτως βρίσκεται σε μια δύσκολη κατάσταση και να είναι η “φωνή” του προς τους καθηγητές και τα σχετικά.
Άλλοι δε έχουν την άποψη ότι οι εν λόγω παρατάξεις μόνο θετικά δεν έχουν συνεισφέρει στην ακαδημαϊκή κοινότητα, δεν έχουν καμία θέση μέσα σε αυτήν, διότι το κομμάτικο στοιχείο που είναι τόσο έντονο διαβρώνει τη σχέση και τη νοοτροπία των φοιτητών, καθώς το πελατειακό σύστημα καλά κρατεί.
Και κάπου στο σημείο αυτό ας αναρωτηθούμε, γιατί να μην υπάρξει και μια τρίτη εκδοχή; Μια φοιτητική ομάδα, ένα σώμα φοιτητών, ένας φοιτητικός οργανισμός – όπως θέλετε ονομάστε τον- μακριά από ταμπέλες, brands και κεντρικούς πολιτικούς φορείς που να είναι αμιγώς από φοιτητές για φοιτητές, να προσπαθούν, να αγωνίζονται να αλλάξουν κάτι, όμως χωρίς να πρέπει να επηρεάζονται από τους “μεγάλους”, να έχουν μια συγκεκριμένη και προκαθορισμένη κομματική γραμμή – πειθαρχία, να εφαρμόζουν στην πράξη την έννοια του συνδικαλισμού όσο το δυνατόν χειρότερα και οπισθοδρομικά μπορούν. Τα 5μελή και 15μελή των σχολείων, εξάλλου, είχαν από πίσω τους κάποια “βοήθεια”, κάποια νεολαία, κάποιο κόμμα;
Θυμάμαι την πρώτη μέρα που πήγα να κάνω την εγγραφή μου ως πρωτοετής -ψαρωμένος τότε- φοιτητής!Πόσους αριθμούς κινητών είχα πάρει μέσα σε λίγα λεπτά, πόσοι έσπευσαν να με καθοδηγήσουν και να με προσανατολίσουν, πόσα χαμόγελα ανταλλάξαμε, πόσο καλός και δοτικός είναι ο κόσμος μας τελικά!Που να ήξερα; Όλη αυτή η αναστάτωση, η φασαρία, η έξαψη διαρκεί λίγο, τις πρώτες εβδομάδες, τους πρώτους μήνες… Με είχαν προσεγγίσει διάφοροι -παρασκηνιακά και μη-, και από τις τρεις επικρατέστερες παρατάξεις του εβδόμου ορόφου, μέσα στις αγκαλιές και τα φιλιά, για να μου πούνε τα γνώστά τους γλυκόλογα, να με “ρίξουν” και να τους ανακοινώσω το περιβόητο ‘ΝΑΙ’, θέλω να ενταχθώ στο δυναμικό σας.
Αν αυτό δε συνέβαινε έπαυες να είχες αξία, σου γύρναγαν την πλάτη, δεν σε κοιτούσαν καν, δεν λογιζόσουν πια ως συμφοιτητής τους και εν γένει σε απομυθοποιούσαν, δεν σε είχαν στα όπα όπα. Περιττό να αναφέρω ότι μας έχουν όλους φακελωμένους, ξέρουν τα πάντα για εμάς, προσπαθούν να μάθουν και άλλα για εμάς (για αυτό βάζουν και τα κατάλληλα άτομα κοντά μας) και βέβαια από πίσω σέρνουν τα όσα!Από μπροστά ισχύει προφανώς η γνωστή βιτρίνα!Όπως ακριβώς οι κανονικοί δρώντες της πολιτικής σκηνής επί των ημερών μας!Συνεχίζοντας, είχα και έχω ακόμα τις απορίες μου σχετικά με αυτήν την made in Greece φοιτητική λογική και πραγματικότητα. Τόσες ατελείωτες ώρες στα τραπεζάκια για ποιο λόγο;
Δεν αγχώνονται να περάσουν κανένα μάθημα; Μόνο εγώ έχω αυτό το άγχος μάλλον. Και μέσα στην αίθουσα η διάλεξη συνεχίζεται… Με το ν+2 τελικά κατάφεραν τίποτα; Ή μόνο βαρύγδουπα λόγια και συνθήματα; Καλά αυτός τώρα που μιλάει για ιδεολογίες και για κοινωνικά προβλήματα έχει γνώση του τι σημαίνουν οι όροι, μιλάει βιωματικά, εκ πείρας; Μονοπώλια λέει κάποιος και αστική τάξη, κλασικός φιλελευθερισμός και και υπαρκτός σοσιαλισμός, αγώνες και κινητοποιήσεις, Weber και Rousseau.
Μα, αυτοί θέλουν ένα πανεπιστήμιο υπό διάλυση, κατεστραμμένο, βρώμικο και χωρίς καμία απόλυτη οργάνωση!Και μετά τα βάζουν με την ιδιωτική πρωτοβουλία που ακούγεται τριγύρω; Η άλλη στο απέναντι παραταξιακό τραπεζάκι που βάφει τα νύχια της, με την επώνυμη τσάντα και το ακριβό κινητό, έχει και αυτή πολιτικά επιχειρήματα; ή δεν προλαβαίνει επειδή θα πάει το βράδυ να διασκεδάσει σε κάποιο κέντρο, να κάνει check in, πέντε-έξι selfie; Και αν κουνάει μεθαύριο το πλοίο για το νησί των ανέμων; Αλλά από την άλλη μπορεί να έχει άλλα τυχερά η δεσποινίδα, άλλες διευκολύνσεις, άλλες υποσχέσεις, άλλους στόχους. Μην είμαστε κακεντρεχείς!Να δεις που αυτοί θα κάνουν καριέρα! Όχι, δεν είναι όνειρο της ζωής μου να ζητάω ενίσχυση και να πουλάω εφημερίδα στην Ερμού ούτε έχω στο δωμάτιό μου πάνω από το κεφάλι μου κάποιον famous πολιτικό αρχηγό.
Όχι, δεν θεωρώ πως οι δηλώσεις συγγραμμάτων και μαθημάτων πρέπει να γίνονται υπό τους τόνους τους μπλε, τους πράσινους, τους κόκκινους. Πολλές φορές και το άχρωμο, το ουδέτερο, το αντικειμενικό, το αμερόληπτο κάνουν καλή δουλειά. Όχι, δεν πιστεύω ότι με αυτήν τη λογική του ωχαδερφισμού και του ετσιθελισμού, της γκλαμουριάς και της δηθενιάς, τον ωφελιμισμό και την ματαιοδοξία δεν μπορούμε να πάμε μπροστά και να λειτουργήσουμε ως σύνολο.
Ναι, έχω δει άτομο αριστερών πεποιθήσεων να γυρνάει από club σε club, οδηγώντας το υψηλού κυβισμού jeep του. Δεν θα έπρεπε να ήταν δίπλα στους απεργούς της Χαλυβουργικής αυτές τις δύσκολες ώρες, πράγμα για το οποίο “φωνασκεί” και “αγωνίζεται” διακαώς ξανά και ξανά τόσο καιρό και να μην προτιμήσει την άνεση-απόλαυση; Ναι, έχω δει άτομο δεξιών πεποιθήσεων να μοιράζει κρυφά σημειώσεις (απαράδεκτες, κακογραμμένες και απαρχαιωμένες), πριν την ψήφο στην κάλπη, να σε παίρνει επανειλημμένως τηλέφωνο ότι πρέπει να κατέβεις στις εκλογές για στήριξη και “ανταλλαγή” – και από εκείνον μετά ότι θέλει ο καθένας-, να κολλάει αφίσες σε προεκλογική περίοδο πάνω – κάτω, δεξιά – αριστερά, μέσα- έξω, μανιωδώς.
Μια συνηθισμένη κομματική πρακτική. Αλήθεια, τα λεφτά για όλα αυτά από που είναι; Πώς τα μαζεύουν; Να μου πουν και εμένα την μαγική συνταγή που θέλω να αγοράσω κάτι πράγματα στις εκπτώσεις. Ο σουρεαλισμός λοιπόν σε όλο του το μεγαλείο!
Εν κατακλείδι, σαφώς και τα αιτήματα των φοιτητών έχουν την δική του βαρύτητα, επιβάλλεται να ακούγονται και να βρίσκονται λύσεις για αυτά και σίγουρα χρειάζεται να διεκδικούνται συλλογικά και όχι ατομικά. Όμως, υπάρχει μάλλον μια σύγχυση ως προς την πραγματική πολιτικοποίηση και την κρυφο – φαινομενική κομματικοποίηση.
Για αυτό ας επαναπροσδιορίσουμε! Από τις παρατάξεις μέχρι τα πολιτικά κόμματα και σχεδόν όλοι οι θεσμοί διεκδίκησης δικαιωμάτων κάθε κοινωνικής ομάδας έχουν χάσει τον αρχικό σκοπό τους, το “τέλος” τους κατά του αρχαίους Έλληνες και έχουν αλλοτριωθεί.
Και όσον αφορά τις δικές μας παρατάξεις, των φοιτητών πρωταρχικός τους στόχους δεν πρέπει να είναι η ενίσχυση του πολιτικού διαλόγου μέσα στο πανεπιστήμιο, η διαμόρφωση συνειδήσεων, η προάσπιση συμφερόντων φοιτητών – καθηγητών και τέλος η προοπτική για να γίνει ο κάθε φοιτητής μια σπίθα για την αλλαγή;
