Γράφει ο Γιώργος Ευγενίδης
Ενα βασικό ερώτημα που απασχολεί τους πολίτες, ιδίως κατά τις μέρες μετά την εκδήλωση σοβαρών τρομοκρατικών χτυπημάτων, είναι τι μπορούν να κάνουν οι αρχές για να τους αποτρέψουν από το να σκορπίζουν τον πανικό. Ευτυχώς ή δυστυχώς, οι απαντήσεις σε αυτό το ζήτημα δεν είναι εύκολες, διότι τα δεδομέναα είναι διαρκώς μεταβαλλόμενα.
Θα περίμενε κανείς πως οι δράστες των εππιθέσεων θα έχουν κάποιο συμβατικό προφίλ. Η αλήθεια είναι πως ακόμα και οι αρχχές δυσκολεύονται να προσδιορίσουν πιο συγκεκριμένα χαρακτηριστικά τους, πέρα από το γεγονός ότι πλέον δεν μιλάμε αναγκαστικά για εισαγόμενους τρομοκράτες, αλλά πολλάκις και για πολίτες ευρωπαϊκών κρατών. Το πώς συμβαίνει η ριζοσπαστικοποίηση τους δεν προϋποθέτει υποχρεωτικά και την ύπαρξη οργανωμένων δικτύων τζιχαντιστών σε όλες τις χώρες που εκδηλώνονται επιθέσεις, γιατί απλά δεν είναι απαραίτητο. Ολη η δουλειά μπορεί να γίνει ευκολα και ανώδυνα μέσω του ίντερνετ. Αλλωστε, με βάση μια ανάλυση που δημοσιεύθηκε αυτές τις μέρες στη βρετανική εφημερίδα Guardian, το προφίλ των νέων τζιχαντιστών μπορεί να είναι εκ διαμέτρου αντίθετο από το πολύ πρόσφατο παρελθόν τους, μιας και δεν αποκλείεται να είχαν ακόμα και εχθρική σχέση με τη θρησκεία.
Αυτά όμως είναι λίγο εως πολύ διαπιστωτικές παρατηρήσεις. Η αλήθεια είναι πως, αν δεν διαγνωστεί εγκαίρως η πρόθεση της τρομοκρατικής επίθεσης, λίγα πράγματα μπορούν να σταματήσουν έναν άνθρωπο που είναι αποφασισμένος να πεθάνει για κάτι που ο ίδιος θεωρεί ευγενή και ιερό σκοπό. Επομένως, είναι απολύτως κρίσιμο να ενισχυθούν τα δίκτυα πληροφοριών, με στόχο την αποτροπή των επιθέσεων. Εν προκειμένω, η αντιμετώπιση μπορεί να γίνει μόνο δια της πρόληψης.
Και κάπου εδώ είναι και ένα μεγάλο στοίχημα για την Ευρώπη. Σε μια εποχή που οι ΗΠΑ σκιαγραφούν ένα μέλλον που δεν είναι τόσο φιλικό για τους Ευρωπαίους συμμάχους τους, προειδοποιώντας πως δεν προτίθενται να παίζουν τον ρόλο του κηδεμόνα, εφόσον και αυτά δεν ανταποκρίνονται στις υποχρεώσεις τους, η Ευρώπη έχει διατρανώσει τη βούληση της για περισσοτερη ενοποίηση. Δύο κρίσιμοι τομείς, όπου η ενοποίηση θα μπορούσε να είναι ρεαλιστικός στόχος είναι η εξωτερική πολιτική και η άμυνα. Ας προστεθεί, όμως, και ένας τρίτος στόχος: η κοινή διαχείριση των πληροφοριών. Ενα κοινό, ευρωπαϊκό κανάλι πληροφοριών, με βασικό όργανο τη Europol και σημεία επαφής σε όλα τα κράτη της ΕΕ, αλλά και σε χώρες, απ’ όπου προέρχονται τρμοκράτες. Η αλήθεια είναι ότι, αν η Σένγκεν δεν γίνει και μια ζώνη, όπου η ελευθερία της κίνησης ισούται με την ασφάλεια, τότε η Ε.Ε δεν θα μπορέσει να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις της εποχής.
Ενα κράτος μόνο του πλέον δεν μπορεί να αναχαιτίσει την τρομοκρατική απειλή. Ο τζιχαντιστής μπορεί να είναι δίπλα μας, αλλά χωρίς διακρατική συνεργασια και σοβαρό συντονισμό, αυτό μπορεί να το καταλάβουν οι κρατικές αρχές όταν θα είναι ήδη πολύ αργά. Ωρα λοιπόν τα κράτη-μέλη της Ευρώπης να δείξουν ότι μπορούν να πάρουν κοινές αποφάσεις για την κοινή μας ασφάλεια.
