Γράφει ο Γιώργος Ευγενίδης
Ας ξεκινήσουμε από τη θετική είδηση: δεν εξελέγη στην Αυστρία ο ακροδεξιός προεδρικός υποψήφιος του κόμματος FPÖ στην Αυστρία, Νόρμπερτ Χόφερ, έχασε καθαρά από τον ανεξάρτητο Αλεξάντερ Βαν Ντερ Μπέλεν στις επαναληπτικές προεδρικές εκλογές.
Πρόκειται ουσιαστικά για την πρώτη καλή είδηση που είχε η Ε.Ε. εδώ και μήνες και αποδεικνύεται πως ο φόβος των πολιτών από την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ δεν λειτούργησε σωρευτικά υπέρ του κ. Χόφερ, ο οποίος μέχρι περίπου τις αμερικανικές εκλογές είχε ελαφρύ προβάδισμα έναντι του κ. Βαν Ντερ Μπέλεν. Τα πράγματα γύρισαν, η τάση γύρισε και έτσι η Αυστρία εξέλεξε έναν σοβαρό άνθρωπο στη θέση του προέδρου της χώρας. Έτσι, φαίνεται πως δεν θα γίνουν πρόωρες εκλογές, μιας και ο νέος πρόεδρος που έχει τη δυνατότητα διάλυσης της Βουλής φαίνεται πως προκρίνει την παραμονή της κυβέρνησης Κερν έως το 2018.
Τα καλά νέα όμως για την Αυστρία τελειώνουν εδώ. Το FPÖ, το ακροδεξιό κόμμα (όποιος αμφισβητεί πως είναι ακροδεξιό, απλά ας κάνει μια έρευνα για το πώς ιδρύθηκε, από ποιους και τι πρεσβεύει κλπ.) διατηρεί σαφές προβάδισμα στις δημοσκοπήσεις για τις εκλογές, αν και οι Σοσιαλδημοκράτες έχουν πάρει κάπως τα πάνω τους με τον νέο καγκελάριο έναντι του αποχωρήσαντος Βέρνερ Φάυμαν.
Το κόμμα του κ. Στράχε είναι ισχυρό στην επαρχία και σε πολίτες που είναι απογοητευμένοι με το πολιτικό σύστημα και τα mainstream κόμματα, συνεπώς, εκτιμάται πως έχει καλές πιθανότητες να κόψει πρώτο το νήμα στις εκλογές του 2018. Θα μπορεί να συγκροτήσει κυβέρνηση; Δύσκολο μεν, όχι απίθανο δε, αλλά, σε κάθε περίπτωση, θα είναι ένα σαφές μήνυμα πως πολλοί πολίτες έχουν αποκοπεί από τα παραδοσιακά κόμματα και εξερευνούν ανενόχλητοι τη γοητεία του αντισυστημικού. Μπορείτε φυσικά να καταλάβετε πως μια κυβέρνηση υπό τον κ. Στράχε ή τον κ. Χόφερ, αν αποφασίσει να διεκδικήσει την Καγκελαρία, θα είναι μια κυβέρνηση που θα προκαλεί εφιάλτες στις Βρυξέλλες. Συνεπώς, τα δύσκολα στην περίπτωση της Αυστρίας για την Ε.Ε. δεν πέρασαν, εξακολουθούν να είναι μπροστά.
Και πάμε στην περίπτωση της Ιταλίας. Εκεί, όπου ο κ. Ρέντσι που πιέζεται από το Κίνημα των Πέντε Αστέρων και την ανεβασμένη σε διψήφια ποσοστά Λέγκα του Βορρά, της οποίας ηγείται ο επικοινωνιακός λαϊκιστής Ματέο Σαλβίνι, αποφάσισε να μετατρέψει ένα άσχετο δημοψήφισμα για τη Συνταγματική Μεταρρύθμιση σε δημοψήφισμα-ψήφο εμπιστοσύνης για τον ίδιο και την κυβέρνησή του.
Επρόκειτο ομολογουμένως για πολιτική κίνηση εξαιρετικά υψηλού ρίσκου, με πολύ σοβαρές πιθανότητες να γυρίσει μπούμερανγκ εξ’ αρχής. Ιταλία και λαϊκισμός είναι έννοιες σχεδόν ταυτόσημες, συνεπώς μπορείτε να καταλάβετε τι υπάρχει εκτός του κ. Ρέντσι στην ιταλική πολιτική σκηνή: ο κωμικός Γκρίλο των 5 αστέρων και ο δυνητικός υποψήφιος πρωθυπουργός, ο σαραντάρης Λουίτζι Ντι Μάιο, ο Ματέο Σαλβίνι της Λέγκας και ο πανταχού παρών Σίλβιο Μπερλουσκόνι. Η προοπτική ρήγματος με την Ε.Ε. γίνεται όλο και πιο πιθανή για το άμεσο μέλλον.
Το αποτέλεσμα του χθεσινοβραδινού δημοψηφίσματος δεν κάνει τα πράγματα για την Ε.Ε. πιο εύκολα. Αναμένεται να φανεί τι μέλλει γενέσθαι με τις ιταλικές τράπεζες, οι οποίες είναι σε ευαίσθητη κατάσταση, ενώ το πολιτικό μέλλον του κατ’ εξοχήν φιλοευρωπαϊστή (φανταστείτε!) πολιτικού της γειτονικής χώρας, του Ματέο Ρέντσι, φαντάζει επισφαλής.
Με άλλα λόγια: μαύρη είν’ η νύχτα στα βουνά, μαύρη είναι και για την Ευρώπη. Και, ένας Βαν Ντερ Μπέλεν δεν φέρνει την άνοιξη. Τα προβλήματα των πολιτών που τους ενώνουν απέναντι στις πολιτικές της Ένωσης και στα κόμματα που τις υποστηρίζουν δεν λύνονται εν τη μία νυκτί, ούτε πλέον μπορούν να κρυφτούν κάτω από το χαλί.
