Γράφει ο Ρατατούλης
Δεν νομίζω ότι είμαι ο κομιστής ειδήσεων που δεν γνωρίζετε, αλλά η κατάσταση στο εσωτερικό της συνεδρίασης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου με θέμα το μεταναστευτικό που έληξε στις 5 τα ξημερώματα, θύμισε πολλές φορές ρινγκ. Και δεν υπήρχε άλλη στιγμή στην ευρωπαϊκή ιστορία, απ’ ότι φαίνεται, που οι χώρες να ήταν τόσο βαθιά διχασμένες.
*****
Αυτό που λένε πηγές μου στις Βρυξέλλες είναι ότι το κοινό αυτό ανακοινωθέν είναι απλά η βάση, μέχρι να τελεσφορήσει, αν τελεσφορήσει, η συζήτηση για το Ευρωπαϊκό Σύστημα Ασύλου που θα πρέπει να αντικαταστήσει το Δουβλίνο που υπάρχει ως και σήμερα.
*****
Υπάρχει, όμως, στην απόφαση του Συμβουλίου ένα σημείο που θα φανεί στο μέλλον ότι είναι προβληματικό: Η εθελοντική συμμετοχή των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην κατανομή των προσφύγων στο ευρωπαϊκό έδαφος. Για να μην λέμε παραμύθια και η υποχρεωτικότητα της μετεγκατάστασης απέτυχε και οι όποιες νομικές συνέπειες για κάποια κράτη-μέλη που δεν εφάρμοσαν τις κοινές αποφάσεις είναι εξαιρετικά χρονοβόρες και soft.
*****
Όπως μου του έθετε σοβαρή πηγή μου στις Βρυξέλλες, αν πολλές χώρες δεν έπαιρναν πρόσφυγες, όταν ήταν υποχρεωτικό, θα παίρνουν όταν είναι προαιρετικό; Αυτό είναι και το σημείο-παγίδα που θα βρούμε μπροστά μας, γιατί, με βάση την προαιρετικότητα της απόφασης, βγαίνουν ήδη μπροστά ηγέτες κρατών τύπου Σεμπάστιαν Κουρτς και λένε «εμείς δεν θέλουμε πρόσφυγες στο έδαφός μας».
*****
Τα σενάρια είναι δύο γι’ αυτό το ζήτημα: είτε το βάρος θα μοιραστεί στις «πρόθυμες χώρες», είτε η κατάσταση θα γίνει αφόρητη για τις χώρες πρώτης υποδοχής. Γιατί, πρέπει να ξέρετε ότι ένα Κοινό Σύστημα Ασύλου δεν είναι επιθυμητό από όλες τις χώρες, γιατί, ειδικά αυτές του Βίζεγκραντ δεν θα είχαν κανένα πρόβλημα να διατηρηθεί το Δουβλίνο και να εφαρμόζεται απαρέγκλιτα. Γι’ αυτό και θα προσπαθήσουν να σπρώξουν το πράγμα προς τις ευρωεκλογές, ώστε οι αποφάσεις να παραπεμφθούν στις καλένδες και να δημιουργηθούν, ελέω κάλπης, νέοι πολιτικοί συσχετισμοί.
Μαζί στα καλά, χώρια στα δύσκολα;
Η κατάσταση που έχει διαμορφωθεί, δίνει πλέον με σαφήνεια την εικόνα ότι αρκετές ευρωπαϊκές χώρες θυμούνται ότι είναι ευρωπαϊκές στα καλά και στα δύσκολα βγάζουν την ουρά τους απέξω. Το ερώτημα είναι, κατά πόσο θα τους περάσει. Ο Αλέξης Τσίπρας, στη χθεσινή του συνέντευξη Τύπου, είχε μια ενδιαφέρουσα αποστροφή που μάλλον πέρασε απαρατήρητη: «Δεν μπορείς να έχεις και τα οφέλη του Δουβλίνου και τα οφέλη του Σένγκεν». Θεωρητικά, λοιπόν, το ζήτημα θα το επανεξετάσουν οι ηγέτες τον Οκτώβριο. Κανείς, όμως, δεν εγγυάται πως τότε θα έχουμε λύση. Και, όσο πιο κοντά πάμε στις ευρωεκλογές, τόσο πιο δύσκολο θα γίνεται. Με άλλα λόγια, ελλοχεύει ο πολιτικός κίνδυνος να διαμορφωθεί μια κατάσταση al a carte και με τη βούλα. Και, επί το ελληνικότερο, «ουδέν μονιμότερον του προσωρινού».
Αποτροπή
Το μήνυμα, πάντως, που θέλει να στείλει η Ευρώπη, εν γένει, με την αυστηροποίηση του θεσμικού πλαισίου, τα ελεγχόμενα κέντρα αποβίβασης και σε ευρωπαϊκές χώρες και σε χώρες εκτός της Ε.Ε. και στην Αφρική, αλλά και με την ενίσχυση των δυνάμεων για τη φύλαξη των θαλασσίων συνόρων της, είναι να μην έρχονται άνθρωποι που ξέρουν ότι δεν δικαιούνται διεθνούς προστασίας. Να το δω αυτό στην πράξη…
Πού θα γίνουν τα hotspots
Για τα hotspots, τέλος, να πω ότι έγινε ομηρική μάχη για τη διατύπωση, γιατί πολλές χώρες ζητούσαν ρητή αναφορά σε «κλειστά κέντρα», τύπου Αμυγδαλέζας. Πού θα γίνουν, όμως, αυτά τα κέντρα, όπου θα γίνεται η επεξεργασία των αιτημάτων ασύλου; Θεωρητικά, κανείς δεν τα θέλει και ήδη όλοι τρέχουν να πουν ότι δεν θα κάνουν. Στην πράξη, όμως, επειδή η Ελλάδα έχει ήδη και δεν έχει φοβερές ροές που να δικαιολογούν νέες δομές, βασικές υποψήφιες είναι η Ιταλία και η Ισπανία. Και βλέπουμε…
