Όταν ο Miles Davis μίλησε στο Playboy
Ο Miles Davis ήταν ο πρώτος που φιλοξενήθηκε στην αξεπέραστη στήλη Playboy Interview. Θυμόμαστε τη συνέντευξη του από το 1962 με αφορμή την συμπλήρωση 29 χρόνων από τον θάνατό του.
Σήμερα, με την απόσταση και την ασφάλεια των 58 ετών που μας χωρίζουν από αυτή τη συνέντευξη του Miles Davis, του πρώτου Playboy Interview στην ιστορία του τίτλου, πιθανόν να μην προκαλεί έκπληξη η παρουσία του στις σελίδες του περιοδικού. Το 62 ο Davis είχε ήδη κυκλοφορήσει μία τριάδα με δίσκους ορόσημα (Birth of the Cool, Kind of Blue, Sketches in Spain) – θα ακολουθούσαν κι άλλοι, φυσικά. Είχε ήδη μαζέψει γύρω του τους κορυφαίους μουσικούς.
Κι όμως, δεν ήταν αποδεκτός.
Το 1962 το κίνημα των πολιτικών δικαιωμάτων διεκδικούσε για τους Αφροαμερικανούς τα στοιχειώδη. Σε πολλές πολιτείες, ειδικά στον Νότο, ίσχυε ακόμα ο φυλετικός διαχωρισμός σε σχολεία, δημόσιες υπηρεσίες, εστιατόρια και μαγαζιά. Η παρουσία ενός μαύρου μουσικού στις σελίδες ενός περιοδικού που απευθυνόταν κυρίως σε λευκούς αναγνώστες δεν ήταν καθόλου αυτονόητη, όσο πετυχημένος και αν ήταν αυτός, όσο και αν η τρομπέτα του είχε ήδη καταφέρει να αλλάξει τη ροή της ιστορίας της παγκόσμιας μουσικής.
Το Playboy όμως αγαπούσε από την πρώτη στιγμή με πάθος την τζαζ και τη μαύρη μουσική στο σύνολό της, τις προσωπικότητες της, μα κυρίως αγαπούσε τους ανθρώπους που όρθωναν το ανάστημά τους απέναντι σε κάθε προκατάληψη. Όπως ο μάγκας, αλητήριος και τσαμπουκαλεμένος Miles.
Η συνέντευξη δόθηκε στον Alex Haley και δημοσιεύτηκε στο τεύχος Σεπτεμβρίου του 1962.
Είσαι γνωστός όχι μόνο για το μουσικό σου ταλέντο αλλά και τη φήμη που σε συνοδεύει ότι είσαι δύστροπος και αγενής με το κοινό. Έχεις κάτι αν σχολιάσεις;
Γιατί ο κόσμος θέλει τόσο πολύ να πει κάτι για εμένα; Με ενοχλεί, διότι δεν είμαι τόσο σημαντικός. Όλες αυτές οι ανοησίες ξεκίνησαν από μερικούς κριτικούς που δεν είχαν κάτι άλλο να πουν. Ξέρεις, ότι δεν ανακοινώνω τα κομμάτια, ότι έχω την πλάτη γυρισμένη προς το κοινό, ότι δεν κάνω υπόκλιση στο τέλος ή ότι δεν μιλάω στο κόσμο και απλώς φεύγω από τη σκηνή. Κοίτα φίλε, απλώς παίζω τρομπέτα -αυτό είναι το μοναδικό πράγμα που ξέρω να κάνω και παρόλα αυτά είναι το τελευταίο με το οποίο ασχολούνται. Δεν είμαι διασκεδαστής ούτε είναι ανάμεσα στις προθέσεις μου να γίνω. Μία ιδιότητα έχω, αυτή του μουσικού. Τα περισσότερα που λέγονται για εμένα είναι ψέματα. Άλλωστε, πάντα υπάρχει μια αιτία για να κάνω ό,τι κάνω. Για παράδειγμα, φεύγω από τη σκηνή. Ναι, το κάνω όταν κάποιος από τους μουσικούς θα παίξει σόλο. Δεν θα σταθώ όρθιος με κίνδυνο η παρουσία μου να του αποσπάσει την προσοχή. Δεν είμαι μοντέλο, δεν χορεύω ούτε τραγουδάω. Πάω στην κουϊντα και ακούω την μπάντα μου μέχρι να έρθει ξανά η σειρά μου. Ύστερα λένε ότι αγνοώ το κοινό. Φίλε, όταν παίζω το μόνο που με ενδιαφέρει είναι να ακούγεται σωστά η τρομπέτα μου. Όποιος θέλει να πιστέψει αυτές τις μαλακίες που λέγονται για μένα, είναι δικό του πρόβλημα -όχι δικό μου. Διότι εγώ, φίλε, τον αγαπώ τον κόσμο και προσπαθώ να το δείχνω με τον τρόπο μου, δηλαδή με την τρομπέτα μου. Προσπαθώ να παίζω όσο καλύτερα μπορώ, όμως πολλοί από αυτούς που συναναστρέφομαι με κάνουν να αηδιάζω.
Ποιοι άνθρωποι σε κάνουν να αηδιάζεις περισσότερο;
Δεν γουστάρω εκείνους που δεν σέβονται τους μουσικούς. Ο μέσος τζαζίστας σήμερα είναι το ίδιο καταρτισμένος όσο και οι μουσικοί της κλασικής μουσικής. Έχεις δε ποτέ κανέναν να ενοχλεί έναν μουσικό κλασικής ορχήστρας την ώρα που παίζει και προσπαθεί να δουλέψει; Ακόμα όμως και στη τζαζ κάνουν ησυχία, αρκεί να είναι λευκός ο αρχηγός της μπάντας και να μην θέλει κάποιον να μπλέκεται στα πόδια του την ώρα της συναυλίας. Όταν όμως υπάρχει ένας Νέγρος (σ.σ. Νegro και στο πρωτότυπο) στην σκηνή κάτι δεν πηγαίνει καλά. Το προβλήματα του ξεκίνησαν επειδή γνώριζα να παίζω τρομπέτα, αλλά όχι να χορεύω.
Πιστεύεις ότι τα παράπονα που ακούγονται σχετικά με εσένα σχετίζονται με τη φυλή σου;
Ξέρω αρκετά καλά τα φυλετικά ζητήματα. Οι λευκοί έχουν συγκεκριμένες προσδοκίες από τους νέγρους μουσικούς -με τον ίδιο τρόπο που έχουν τοποθετήσει συγκεκριμένες ταμπέλες σε όλους τους Νέγρους. Όλα αυτά ξεκινούν από τα χρόνια της δουλείας. Κάθε μαύρο μικρό παιδάκι μεγάλωνε αντιλαμβανόμενο ότι για να τα πάει καλά με τους λευκούς θα έπρεπε να τους διασκεδάζει. Το ίδιο ισχύει μέχρι σήμερα. Συγκεκριμένα, οι λευκοί δεν θέλουν οι μαύροι μουσικοί να παίζουν μόνο καλά, θέλουν να τους διασκεδάζουν με βροντερά γέλια και χορό.
Γενικά μιλώντας, τα συναισθήματα σου καθορίζονται από το χρώμα του άλλου;
Οι φίλοι μου έχουν κάθε χρώμα δέρματος. Δεν λέω ψέματα ότι κάποιοι από τους κολλητούς μου είναι λευκοί. Οι μόνοι λευκοί που δεν γουστάρω είναι όσοι είναι προκατειλημμένοι. Δεν γουστάρω τους λευκούς που δεν καταλαβαίνουν ότι οι Νέγροι, οι Κινέζοι, οι Πορτορικανοί και κάθε άλλος άνθρωπος που δεν είναι λευκός δικαιούνται αξιοπρέπεια και σεβασμό. Και για να είμαι ξεκάθαρος: δεν ισχυρίζομαι ότι όλοι οι Νέγροι είναι το αλάτι της Γης. Πολλούς Νέγρους δεν τους αντέχω, ειδικά εκείνους που συμπεριφέρονται με τρόπο που θα είναι αρεστός στους λευκούς. Αυτοί που τη δίνουν περισσότερο και από τους «Μπάρμπα-Θωμάδες». Αυτό όμως που με εκνευρίζει με όλες αυτές τις ταμπέλες που κολλάνε οι λευκοί στους Νέγρους είναι ότι πολύ λίγοι λευκοί ξέρουν πώς νιώθει ένας μαύρος, κι όμως θεωρούν ότι είναι σε θέση να γνωρίζουν τα πάντα για εμάς. Έχω βαρεθεί να ακούω αυτές τις ιστορίες των λευκών πως όταν ήταν παιδιά έκαναν παρέα με ένα μαύρο παιδί. Δεν έχω συναντήσει όμως ούτε έναν να μου πει τι απέγινε αυτό μαύρο παιδί όταν μεγάλωσε.
Έκανες παρέα με λευκά παιδιά;
Όχι, δεν είχα φίλους λευκούς, αλλά είχα μερικούς λευκούς συμμαθητές στο σχολείο. Στο Γυμνάσιο ήμουν ο καλύτερος στην τρομπέτα -το γνώριζα και το γνώριζαν και εκείνοι. Παρόλα αυτά, όλοι οι έπαινοι δίνονταν στα αγόρια με τα γαλάζια μάτια, τους λευκούς. Με εξόργιζε αυτό και έτσι ήμουν αποφασισμένος να ξεπερνούσα σε ικανότητες και δεξιοτεχνία κάθε λευκό. Αν δεν είχα να παλέψω αυτή την προκατάληψη, δεν είχα βρει κίνητρο να συνεχίσω να παίζω. Το έχω σκεφτεί πολύ όλο αυτό. Ό,τι έχω πετύχει στη μουσική οφείλεται στις προκαταλήψεις και την περιέργεια.
Έχεις πει ότι δεν σου αρέσουν οι συναυλίες τζαζ σε μεγάλους χώρους. Γιατί;
Κανείς δεν χαλαρώνει σε τέτοιες συναυλίες, ούτε οι μουσικοί ούτε το κοινό. Δεν μπορείς να κινηθείς στο χώρο, να πάρεις ένα ποτό. Ο μουσικός πρέπει να χαλαρώσει για να μπορέσει να προσεγγίσει το κοινό. Αν δεν γίνει αυτό, πώς θα καταφέρει να κάνει το κοινό να νιώσει όπως νιώθει εκείνος; Όλη η τζαζ είναι συναίσθημα.
Υπάρχουν δηλαδή μέρη και μαγαζιά που δεν σου αρέσει να παίζεις;
Υπάρχουν πολλά στα οποία δεν πρόκειται να παίξω. Δεν θα παίξω ποτέ στον Νότο. Ακόμα και στο Βορρά υπάρχουν μαγαζιά που δεν θα παίξω, όμως εδώ τουλάχιστον σε προστατεύει η νομοθεσία. Επίσης, δεν πρόκειται να παίξω σε μαγαζί που γνωρίζω ότι θα χαραμίσω την αναπνοή για το κοινό που έχει. Ξέρεις, μιλάω για αυτά τα πανάκριβα μαγαζιά, όπου η μουσική είναι απλώς το φόντο για να φτιαχτούν οι θαμώνες και να κάνουν επίδειξη τη γυναίκα που έχουν μαζί τους. Δεν τους ενδιαφέρει να ακούσουν καλή μουσική. Καλά-καλά, δεν γνωρίζουν πώς να διασκεδάσουν. Πίνουν πολύ, φωνάζουν και το μόνο που θέλουν είναι να φανούν. Όπως σου είπα, δεν πρόκειται να παίξω κάπου στο Νότο όπου δεν θα μπορούν να έρθουν οι Νέγροι, αλλά δεν θα παίξω ούτε στο Βορρά αν επίσης δεν μπορούν να έρθουν είτε επειδή είναι ανεπιθύμητοι είτε επειδή δεν τους αρέσει η μουσική που παίζει τις άλλες μέρες το μαγαζί. Οι Νέγροι δεν έχουν τόσα χρήματα όσα οι λευκοί για να τα σκορπάνε στα κλαμπ. Όταν λοιπόν βλέπει ότι σε ένα μαγαζί είναι περισσότεροι Νέγροι, τότε καταλαβαίνεις ότι πηγαίνουν εκεί επειδή θα ακούσουν καλή μουσική.
Ήσουν πάντα τόσο ευαισθητοποιημένος με τα φυλετικά ζητήματα;
Μία από τις πρώτες μου αναμνήσεις όταν ήμουν παιδάκι ήταν να με κυνηγάει ένα λευκός άνδρας στο δρόμο και να μου φωνάζει «Αράπη! Αράπη!». Ο πατέρα μου τον πήρε στο κατόπι με μια καραμπίνα. Η ευαισθητοποίηση αλλά και η υπερηφάνεια για τη φυλή μας βρίσκονται στις αξίες της οικογένειας μου ήδη από τα χρόνια της δουλείας. Οι σκλάβοι πρόγονοι μου έπεσαν κλασική μουσική στις φυτείες. Ο πατέρας μου, ο Miles ο 1ος, γεννήθηκε 6 χρόνια μετά την απελευθέρωση. Ήθελε να γίνει μουσικός, όμως ο παππούς μου δεν επιθυμούσε ο γιος τους να γίνει διασκεδαστής των λευκών. Πήγε στις Βορειοδυτικές Πολιτείες και έγινε χειρούργος-οδοντίατρος. Ο πατέρας μου είναι ακόμα πιο σπουδαίος από εμένα.
Πηγή: Playboy.gr
