Γράφει ο Αθανάσιος Γραμμένος
Η γοητεία που αποκαλύπτει κάθε δημιουργική πρωτοβουλία δεν βρίσκεται στο καινοτόμο που κομίζει ούτε στην ευφάνταστη λειτουργικότητα της ιδέας που υπηρετεί. Συνήθως καλά κρυμμένη, η ομορφιά της βρίσκεται στο πάθος του δημιουργού που έχει κινητήρια δύναμη την απροσδόκητη ουσία του έρωτα. Ποτέ η ζωή και η ιστορία δεν πορεύτηκαν χωρίς αυτόν που στην αρχαιότητα δεν ήταν μόνο θεός αλλά συμβολικά ο νικητής του χάους και υπαίτιος της κοσμογονίας που καρποφόρησε το σύμπαν και τον άνθρωπο.
Η ανθρωπότητα, πάνω από την υλική της υπόσταση, είναι γέννημα ενός μεγάλου έρωτα και η συνέχεια της εξαρτάται από την αγάπη, μια δύναμη συγγενική που ωριμάζει, ολοκληρώνει και απελευθερώνει από τις εμμονές που κρατούν τα πρόσωπα δέσμια του υπερτροφικού εγώ. Ο έρωτας ως δύναμη ακατάπαυστη κι επαναστατική είναι τόσο τρικυμιώδης που φοβίζει πάντα τα καθεστώτα, κι αυτά με τη σειρά τους σπεύδουν να τιμωρήσουν χωρίς δισταγμό τους παραβάτες. Ο Προμηθέας μαρτυρούσε στον βράχο, η Αντιγόνη θυσιαζόταν για την τιμή του αδελφού της και ο Ρωμαίος πέθαινε για μια αγάπη που ήταν αντίθετη στα κοινωνικά πρότυπα.
Σήμερα, στην εποχή του νέου ιστορικού υλισμού, οι ποιητές κουράστηκαν, οι ραψωδοί σώπασαν και ο έρωτας δεν τραγουδιέται πια. Η έμπνευση δεν έρχεται από μέσα αλλά μένει εκεί έξω, όχι μεταξύ των ανθρώπων αλλά αποστασιοποιημένα πέραν από αυτούς. Η αιτία μεταφράστηκε στις λογιστικές διαδικασίες των συμπακτωμένων πληροφοριακών βάσεων που ακολουθούν τον αλγόριθμο κάποιας δήθεν «λογικής» απαξιώντας για ό,τι δεν χωρά στις ηλεκτρονικές τους φόρμες. Ποιά «λογική» όμως μπορεί να ανατρέψει τα δεδομένα των στενών και άκαμπτων συμβάσεων, ποιά δύναμη μπορεί να αφυπνίσει τη συνείδηση και ποιό αίτιο μπορεί να αυξήσει δραματικά τη ροή του αίματος προκειμένου να δώσει το κίνητρο για δημιουργία, αν όχι ο έρωτας; Τι άλλο μπορεί να κάνει κάποιον να πεταχτεί στον ύπνο του για να αποτυπώσει στο χαρτί μια νέα ιδέα και τι μπορεί να τον κάνει να βουτήξει στη θάλασσα τα μεσάνυχτα για να μοιραστεί μια στιγμή «τρέλλας» με έναν άνθρωπο στα μάτια του οποίου καθρεφτίζονται με τρόπο μονοσήμαντο οι γαλαξίες και τα αστρικά νεφελώματα!
Ο ανίκητος έρωτας του Σοφοκλή είναι η ορμή που ανασταίνει το ανθρώπινο πνεύμα ακόμη κι όταν αυτό παραδίνεται στο έρεβος της απροθυμίας. Μοιάζει με το σπινθήρισμα του κινητήρα που επιταχύνει από νεκρή θέση και ταξιδεύει στο σύμπαν με σκοπό να αποδυθεί τον ατομισμό και τον εγωισμό και να παραδοθεί στην ετερότητα. Ο μέγας έρως, ο στρατηγός, που απαρνιέται καβαφικά την κάθε απόλαυση της ρουτίνας, που κάνει τον χρόνο να μην έχει πια σημασία και τον χώρο να διαστέλλεται. Το «έν» δεν σημαίνει τη μονάδα αλλά την αδιαίρετη ύπαρξη.
Οι ώρες της κρίσης γίνονται ημέρες, οι ημέρες μήνες και οι μήνες χρόνια γιατί δεν έχει γεννηθεί αυτός ο μεγάλος έρωτας, ο αμοιβαίος, ο νικητής. Κι η θλίψη μιας ζωής χωρίς δημιουργία, χωρίς έρωτα, είναι άγονη. Στερείται το μεγάλο, το ωραίο και το αληθινό!
