Γράφει ο Δημήτρης Κατσαρός
Το ναυάγιο αποτελεί το σημαντικότερο ίσως ναυάγιο της αρχαιότητας για τους ιστορικούς. Το CNN κάνει εκτενές αφιέρωμα στο ναυάγιο που έχει φέρει στο φως πολύτιμα τεκμήρια για την αρχαία ιστορία, πιθανότατα με την αφορμή των νέων ευρημάτων από το ναυάγιο που ήρθαν πρόσφατα στο φως.
Ένα ενδιαφέρον μέρος του αφιερώματος αφορά την ιστορία της ανακάλυψης του ναυαγίου η οποία τοποθετείται στα 1900. Στην περιοχή που βρίσκεται το ναυάγιο είχαν τότε αγκυροβολήσει σφουγγαράδες οι οποίοι περίμεναν να περάσει η καταιγίδα. Το 1901 εξερευνήθηκε για πρώτη φορά ο εκπληκτικός κόσμος που παρέμενε κρυμμένος σε αυτό το ναυάγιο με πρώτα ευρήματα χάλκινα αγάλματα σε ανθρώπινες διαστάσεις και άλλα έργα τέχνης.
Το μοναδικό εύρημα του ναυαγίου που έμελε να το αναδείξει ως το σημαντικότερο της αρχαιότητας ήταν ένα εξαιρετικά πολύπλοκο υπολογιστικό μηχανισμό που παρακολουθούσε το αστρονομικό ημερολόγιο και τις κινήσεις της σελήνης. Ο ‘πρώτος υπολογιστής του κόσμου’ όπως καθιερώθηκε έκτοτε ήταν σχεδιασμένος τον 1ο αιώνα π.Χ. και ανάλυση ακτινών Χ αποκάλυψε 30 γρανάζια από τα οποία αποτελούνταν.
Η τελευταία φορά που αντικείμενα του ναυαγίου ήρθαν στο φως ήταν το 1976 στα γυρίσματα ντοκιμαντέρ του θρυλικού Ζακ Ιβ Κουστώ. Σήμερα ωστόσο μετά από 40 σχεδόν χρόνια η αρχαιολογική έρευνα αποκάλυψε ένα χάλκινο δόρυ 2,20 μέτρων, ένα χρυσό δακτυλίδι, μια άγκυρα, πολλούς αμφορείς και τμήματα μεταλλικού κρεβατιού. Στα μέσα του μηνός θα ολοκληρωθούν οι παρούσες αρχαιολογικές έρευνες.
Ο μηχανισμός των Αντικυθήρων αποτέλεσε το πιο διάσημο εύρημα του ναυαγίου λόγω κυρίως του ότι όμοιό του δεν είχαμε ποτέ ως τότε δει για εκείνη την περίοδο. Το εύρημα φανέρωσε μια γνώση αστρονομίας αλλά και τεχνολογίας που υπήρχε τον 1ο αιώνα π.Χ. για την οποία δεν γνωρίζαμε. Ωστόσο, οι θησαυροί που το ναυάγιο μας προσέφερε είναι πολλοί περισσότεροι από τον υπολογιστή, και σε αντίθεση με αυτόν μας δίνουν πολλές πληροφορίες για την καθημερινή ζωή αλλά και το εμπόριο της εποχής. Για παράδειγμα, οι αμφορείς των οποίων απουσιάζει μια πλατιά βάση δείχνουν το σχεδιασμό που ακολουθούνταν για ειδικούς αμφορείς που χρησιμοποιούνταν σε θαλάσσιες μεταφορές. Έτσι έμπαιναν ο ένας ανάμεσα στους άλλους προκειμένου να σχηματίζουν πιο σταθερές συστάδες.
Υπάρχει έντονη η τάση στην επικοινωνία της τεχνολογίας να αναζητούμε ιστορικά αντίστοιχα σημερινών τεχνολογιών χωρίς πολλές φορές να συνειδητοποιούμε ότι η χρήση τους για εκείνη την κοινωνία δεν ήταν η ίδια με τη σημερινή και άρα είχαν και διαφορετική σημασία για τους ανθρώπους. Ίσως λοιπόν πολλές φορές να γινόμαστε αναχρονιστές ανάγοντας ένα εύρημα της αρχαιότητας σε μεγαλύτερη σημασία από ότι μπορεί να είχε στην εποχή του.
