Ερευνητές του Ολλανδικού Ινστιτούτου για τη Νευροεπιστήμη εντόπισαν πέντε διαφορετικούς τύπους αϋπνίας, όπως ανέφεραν στην επιθεώρηση «The Lancet Psychiatry». Μάλιστα, σύμφωνα με σχολιαστικό άρθρο που συνόδευε τη μελέτη, τα ευρήματα μπορούν να ανοίξουν ένα «ολοκαίνουργιο» κεφάλαιο σε ό,τι αφορά την αϋπνία, οδηγώντας σε ανακαλύψεις σχετικά με τους μηχανισμούς που οδηγούν στην εμφάνισή της αλλά και τις παρεμβάσεις που πρέπει να γίνουν εναντίον της.
Μείζον πρόβλημα για τον πληθυσμό
Ενας στους δέκα ανθρώπους υποφέρει από χρόνια αϋπνία η οποία αποτελεί τη δεύτερη πιο συχνά εμφανιζόμενη ψυχική διαταραχή με σημαντικό κόστος για την υγεία. Μέχρι σήμερα τα ευρήματα σχετικά με τους μηχανισμούς του εγκεφάλου που κρύβονται πίσω από την αϋπνία ήταν αντιφατικά. Θεραπείες που έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικές για κάποια άτομα δεν φαίνεται να λειτουργούν καθόλου σε κάποια άλλα. Ετσι η αϋπνία έχει παραμείνει ένα μεγάλο αίνιγμα για τους ειδικούς. Τώρα χάρη στους εθελοντές της διαδικτυακής πλατφόρμας slaapregister.nl υπάρχει ελπίδα για νέες ανακαλύψεις σε αυτό το «θολό» άυπνο τοπίο…
Με τη βοήθεια χιλιάδων εθελοντών η δρ Τέσα Μπλάνκεν και οι συνεργάτες της στο Ολλανδικό Ινστιτούτο για τη Νευροεπιστήμη αποκάλυψαν γιατί έχει αποδειχθεί τόσο δύσκολο να εντοπιστούν συγκεκριμένοι μηχανισμοί του εγκεφάλου πίσω από την αϋπνία καθώς και «καθολικές» θεραπείες. «Παρότι πάντα πιστεύαμε ότι η αϋπνία είναι μια διαταραχή, αντιπροσωπεύει στην πραγματικότητα πέντε διαφορετικές διαταραχές για την καθεμιά εκ των οποίων οι υποβόσκοντες μηχανισμοί του εγκεφάλου πιθανώς να είναι διαφορετικοί. Ενα καλό συγκριτικό παράδειγμα για να καταλάβει κάποιος τι εννοούμε είναι αυτό που αφορά την άνοια: η πρόοδος στην κατανόησή μας σχετικά με την άνοια ήταν πολύ ταχύτερη όταν συνειδητοποιήσαμε ότι υπάρχουν διαφορετικές μορφές άνοιας, όπως η Αλτσχάιμερ, η αγγειακή άνοια και η μετωποκροταφική άνοια».
Οι πέντε τύποι αϋπνίας που ανακάλυψαν οι ερευνητές δεν διέφεραν καθόλου σε ό,τι αφορούσε τα συμπτώματα των πασχόντων όπως η δυσκολία στο να αποκοιμηθούν αλλά και το πολύ πρωινό ξύπνημα. Ορισμένες προηγούμενες προσπάθειες να προσδιοριστούν υπότυποι της αϋπνίας είχαν επικεντρωθεί σε αυτά τα συμπτώματα και πιθανότατα για αυτόν τον λόγο ήταν αποτυχημένες, σημειώνουν οι ερευνητές. Ετσι η δρ Μπλάνκεν και η ομάδα της κοίταξαν πέρα και πάνω από τα συμπτώματα της αϋπνίας. Εξέτασαν δεκάδες ερωτηματολόγια σχετικά με στοιχεία της προσωπικότητας που είναι γνωστό ότι έχουν τη ρίζα τους στη δομή και στη λειτουργία του εγκεφάλου. Ετσι κατέληξαν στους πέντε τύπους της αϋπνίας.
Τα χαρακτηριστικά των διαφορετικών τύπων
Ο τύπος 1 συγκέντρωνε κυρίως χαρακτηριστικά όπως ο νευρωτισμός, η ένταση και η πεσμένη διάθεση. Οι τύποι 2 και 3 δεν συνδέονταν με τόση ένταση και καταθλιπτική διάθεση και διακρίνονταν μεταξύ τους καθώς ο ένας εξ αυτών σχετιζόταν με υψηλή ευαισθησία στην ανταμοιβή ενώ ο δεύτερος με χαμηλή ευαισθησία στην ανταμοιβή. Οι τύποι 4 και 5 διακρίνονταν από ακόμη λιγότερη ένταση και κακή διάθεση και διέφεραν από τον τρόπο με τον οποίο αποκρινόταν στον ύπνο το κάθε άτομο όταν βίωνε στρεσογόνες καταστάσεις. Στον τύπο 4 τα άτομα που βίωναν έντονο στρες εμφάνιζαν σοβαρή και χρόνια αϋπνία ενώ τα άτομα του τύπου 5 δεν επηρεάζονταν σε ό,τι αφορούσε τον ύπνο τους από τέτοια γεγονότα.
Πέντε χρόνια μετά την πρώτη αξιολόγηση των εθελοντών έγινε μια δεύτερη. Οπως προέκυψε, οι περισσότεροι συνέχιζαν να ανήκουν στον ίδιο τύπο αϋπνίας, γεγονός που μαρτυρεί εγκατάσταση συγκεκριμένων μοτίβων στον εγκέφαλο. Μάλιστα οι διαφορετικοί τύποι διέφεραν και στην απόκριση σε περιβαλλοντικά ερεθίσματα όπως αυτή αποτυπωνόταν στο ηλεκτροεγκεφαλογράφημα. Αλλά και η θεραπεία με υπνωτικά φάρμακα ή η γνωστική συμπεριφορική θεραπεία διέφεραν σε ό,τι αφορούσε την αποτελεσματικότητά τους ανάλογα με τον τύπο της αϋπνίας. Διέφερε επίσης σημαντικά ο κίνδυνος εμφάνισης κατάθλιψης.
Με βάση τη νέα γνώση οι μηχανισμοί του εγκεφάλου που οδηγούν σε αϋπνία μπορούν πλέον να χαρτογραφηθούν ευκολότερα, τονίζουν οι ερευνητές. Και προσθέτουν ότι αυτού του είδους οι έρευνες θα οδηγήσουν και σε καλύτερη πρόληψη της κατάθλιψης που εμφανίζουν πολλά άτομα με αϋπνία. Μάλιστα έχουν ήδη ξεκινήσει μελέτη σχετικά με την πρόληψη της κατάθλιψης σε εκείνα τα άτομα με αϋπνία που αντιμετωπίζουν υψηλότερο κίνδυνο για εμφάνιση της ψυχικής νόσου.
Πηγή: tovima.gr
