Ανταπόκριση από το Βερολίνο: Γιώργος Ευγενίδης
Όπως πολλάκις έχουμε επισημάνει από αυτή τη στήλη, οι αποφάσεις που καλείται να λάβει η Άνγκελα Μέρκελ για το προσφυγικό ζήτημα είναι ίσως οι πιο δύσκολες στην δεκαετή κυβερνητική της θητεία. Άλλωστε, το είχαμε επισημάνει από νωρίς: το ζήτημα δεν θα της δημιουργήσει έριδες μόνο από τη δεξιά της πτέρυγα αλλά και από την πλευρά του κυβερνητικού εταίρου, του σοσιαλδημοκρατικού κόμματος. Δεν πρόκειται για οικονομικό ζήτημα, όπου είναι πιο εύκολο να υπάρξει συγκερασμός απόψεων, αλλά για ένα κοινωνικό πρόβλημα που αγγίζει τον πυρήνα της σκέψης των μελών του SPD. Συν τοις άλλοις, το 2017 θα γίνουν εκλογές, επομένως το SPD πρέπει κάποτε να κάνει και αυτό που θέλουν οι ψηφοφόροι του, δυνητικοί και υπαρκτοί.
Η Καγκελάριος ισορροπεί σε τεντωμένο σχοινί, πλην όμως πάντα καταφέρνει να επιβιώνει. Αντίληψη αυτής της στήλης, τόσο βάσει ρεπορτάζ και πληροφόρησης όσο και βάσει ενστίκτου και πολιτικής ανάλυσης, είναι πως τα σενάρια που θέλουν την Καγκελάριο Μέρκελ να εγκαταλείπει την εξουσία πάνω στην πιο κρίσιμη καμπή του ζητήματος που αγγίζει στην ουσία την πολυδιαφημισμένη γερμανική ευημερία είναι δύσκολο να ευοδωθούν. Βέβαια, η κυρία Μέρκελ δεν μπορεί να αναβαπτίσει τον κυβερνητικό συνασπισμό της, δεν μπορεί να βρει από κάπου χρυσές εφεδρείες, συνεπώς χρειάζεται να κάνει κάτι και κάτι παραπάνω απ’ όσα έκανε τα προηγούμενα χρόνια: αφενός να βρει τη χρυσή τομή στον κυβερνητικό συνασπισμό και στο κόμμα της (όπως πάντα έκανε), αφετέρου να αντιμετωπίσει στην ουσία του το πρόβλημα και να διαχειριστεί τις ολοένα και αυξανόμενες προσφυγικές ροές. Άλλωστε, στη μεσοπρόθεσμη ανάλυση που κάνουν στην Καγκελαρία δεν περιορίζονται μόνο στους Σύρους και τους Ιρακινούς πρόσφυγες, αλλά φοβούνται πως σύντομα θα αυξηθούν κατά πολύ και οι ροές Αφγανών πολιτών, θέμα το οποίο είχε θέσει η ελληνική κυβέρνηση στην πρόσφατη μίνι Σύνοδο Κορυφής για το μεταναστευτικό στις Βρυξέλλες.
Το Σαββατοκύριακο που πέρασε η Καγκελάριος κατέληξε σε ένα κοινό κείμενο θέσεων με τον Βαυαρό πρωθυπουργό και εταίρο της στο κόμμα Χόρστ Ζεεχοφερ. Δεν θα μπορούσε να μην υπάρξει κοινό κείμενο, έστω ένα πολύ γενικό, πλην όμως από εδώ και πέρα η γερμανική πολιτική μπαίνει σε δύσκολα νερά: διότι μπορεί οι δυο τους να συμφώνησαν σε μείωση του αριθμού των προσφύγων που εισέρχεται στη Γερμανία, πλην όμως πουθενά δεν μπαίνει ανώτατο όριο στους πρόσφυγες. Αυτό ήταν το πάγιο αίτημα του Ζεεχοφερ, ο οποίος σήκωσε πολύ ψηλά τον πήχυ, πλην όμως η Μέρκελ δεν θα μπορούσε να δεχθεί κάτι τέτοιο γιατί θα συνιστούσε de facto ακύρωση της μέχρι τούδε πολιτικής της. Από την άλλη, οι δυο τους συμφώνησαν στη δημιουργία transit zones στα νότια σύνορα, όπου θα λαμβάνουν πιο γρήγορα χώρα οι διαδικασίες ταυτοποίησης και επαναπροώθησης ακόμα, με το SPD όμως να απορρίπτει διαρρήδην το μέτρο και να αντιπροτείνει ένα μεγάλο κέντρο ταυτοποίησης ανά κρατίδιο, με τη λογική πως οι transit zones γρήγορα θα μετατραπούν σε στρατόπεδα κράτησης.
Συμπέρασμα; Ουδέν! Οι φυγόκεντρες τάσεις μεταξύ των ισχυρών παιχτών του γερμανικού πολιτικού συστήματος είναι πολύ ισχυρές. Η Μέρκελ προσπαθεί αφενός να μειώσει τον αριθμό όσων μπαίνουν στη Γερμανία, ενώ πιέζεται από τη δεξιά της πτέρυγα για ανώτατο όριο στον αριθμό των προσφύγων και αυστηρότερες πολιτικές προβλέψεις για την επαναπροώθηση μεταναστών. Παράλληλα, από τα αριστερά της πιέζεται να διατηρήσει την πολιτική των ανοιχτών συνόρων με κάποιες διορθώσεις, ο τεράστιος αριθμός προσφύγων που εισέρχεται στη χώρα όμως δημιουργεί σοβαρές αρρυθμίες στον κρατικό μηχανισμό. Με απλά λόγια: υπάρχουν διαφορετικές προσεγγίσεις για ένα κοινό πρόβλημα και οι βασικοί παράγοντες εξίσωσης κρατούν τις θέσεις τους.
Και βέβαια αναγνωρίζουμε πως, μπορεί η παντοδυναμία της Μέρκελ να θολώνει, αλλά δεν αμφισβητείται επί της ουσίας στην Καγκελαρία, παρά τα χαμηλά δημοσκοπικά ποσοστά. Αυτό όμως που θεωρείται βέβαιο είναι πως οι μέρες του κυβερνητικού συνασπισμού θα είναι πολύ δύσκολες, τουλάχιστον έως τα Χριστούγεννα, λόγω των ετερόκλητων προσεγγίσεων.
Ούτως ή άλλως, η πολιτική ιστορία του CDU και του CSU οριοθετείται από σημαντικές εκλογές. Επομένως, με εκλογές τον Φεβρουάριο στη Βρέμη και σε 3 κρατίδια τον Μάρτιο του 2016 (Βόρεια Ρηνανία Βεστφαλία, Ρηνανία Παλατινάτο και Σαξονία-Άνχαλτ) μπροστά της, η Άνγκελα Μέρκελ έχει λίγους μήνες για να επανακτήσει τον έλεγχο και να φέρει το πλοίο και πάλι σε (πιο) ήρεμα νερά.
