Η Δήμητρα Πατρικαράκου ήρθε σε πολύ μικρή ηλικία αντιμέτωπη με τη σεξουαλική κακοποίηση μέσα στο ίδιο της το σπίτι, με θύτη τον πατριό της, τον άνθρωπο που τη μεγάλωσε. Για πολλά χρόνια κουβαλούσε μέσα της τα βιώματά της, μέχρι που στα 18 της αποφάσισε να μιλήσει στη μητέρα της. «Ήμουν τυχερή που η μητέρα μου με πίστεψε», θυμάται. Δεν έμελλε, ωστόσο, να είναι τυχερή στην αντιμετώπιση από τους συνανθρώπους της.
Στην απόφασή της να μιλήσει για την ιστορία της ήρθε αντιμέτωπη με τη σκληρότητα ακόμα και των ειδικών που χειρίστηκαν την υπόθεσή της. Του οικογενειακού γιατρού που είπε στη μητέρα της ότι «δεν έχει συμβεί και κάτι τόσο τραγικό», του ψυχιάτρου που συμβουλεύτηκε και ο οποίος θεώρησε ότι έμεινε ανεπηρέαστη από ένα τέτοιο βίωμα, ακόμα και της γυναίκας εισαγγελέα, στην οποία απευθύνθηκε για να κάνει την καταγγελία.
Τη λύτρωση βρήκε τελικά μετά την απόφασή της να καταγράψει την εμπειρία της στο βιβλίο της «Βεβήλωση», η συγγραφή του οποίου λειτούργησε για εκείνη ως λύτρωση. «Μιλώντας για την κακοποίηση βοηθάμε όλα τα θύματα της βίας να μην αισθάνονται ντροπή», λέει. Την ιστορία της ζωής της παρουσίασε και σήμερα στην ημερίδα με θέμα «Βία κατά των Γυναικών: ένα πρόβλημα- πολλές όψεις», που διοργάνωσε η γενική γραμματεία Ισότητας των Φύλων στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας Εξάλειψης της Βίας κατά των Γυναικών.
Η Δήμητρα δεν αποτελεί μειοψηφία. Μία στις τρεις γυναίκες άνω των 15 ετών στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχει υποστεί βία, σωματική, ψυχολογική ή σεξουαλική, όπως κατέδειξε πρόσφατη έρευνα του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων.
«Η βία κατά των γυναικών είναι παντού, είναι γύρω μας και το μέγεθος του προβλήματος είναι τεράστιο», παρατήρησε η γενική γραμματέας Ισότητας των Φύλων, Βάσω Κόλλια. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρέθεσε η κ. Κόλλια, υπολογίζεται ότι τα θύματα της βίας στην Ευρώπη είναι περίπου 62 εκατομμύρια γυναίκες, ενώ το ετήσιο κόστος της βίας κατά των γυναικών στην Ευρωπαϊκή Ένωση υπολογίζεται σε 228 δισεκατομμύρια ευρώ για το 2011.
Για την αντιμετώπιση του φαινομένου, η γενική γραμματεία Ισότητας των Φύλων του υπουργείου Εσωτερικών έχει ολοκληρώσει το εθνικό δίκτυο δομών που περιλαμβάνει 40 συμβουλευτικά κέντρα και 21 ξενώνες φιλοξενίας, ενώ έχει θέσει σε λειτουργία και την τηλεφωνική γραμμή SOS 15900. Επίσης, υλοποιεί εκστρατεία ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης της κοινής γνώμης για το θέμα με τηλεοπτική και ραδιοφωνική καμπάνια, ημερίδες, κινηματογραφικές προβολές και άλλα δρώμενα.
«Η βία κατά των γυναικών είναι ένα διαχρονικό και διαταξικό φαινόμενο που ανάλογα με τις συνθήκες εμφανίζει εξάρσεις ή υφέσεις. Είναι αναγκαιότητα οι δομές να συνεχίσουν να λειτουργούν και μετά το πέρας της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης και να εξασφαλιστεί η ισότιμη πρόσβαση όλων των γυναικών της χώρας σε αυτές», παρατήρησε η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Αφροδίτη Σταμπουλή.
Η βουλευτής της ΔΗΜΑΡ, Μαρία Γιαννακάκη, επισήμανε ότι η Ελλάδα συγκαταλέγεται στις χώρες που δεν έχουν επικυρώσει τη Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για τη βία κατά των γυναικών και την ενδοοικογενειακή βία. Η γνωστή και ως Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης εισάγει ολοκληρωμένο νομικό πλαίσιο για την αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών.
Όπως αναφέρει το ΑΜΠΕ, η πρόεδρος της επιτροπής ισότητας της Βουλής, Γεωργία Μπατσαρά, επισήμανε ότι «η ευαισθητοποίησή μας για μία μόνο ημέρα του χρόνου δεν είναι αρκετή και αυτό έχει γίνει αντιληπτό από φορείς και γυναικείες οργανώσεις», ενώ η βουλευτής της ΝΔ και πρώην γενική γραμματέας Ισότητας, Ζέττα Μακρή, παρατήρησε ότι «πρέπει και οι ίδιες οι γυναίκες να τιμούμε και να βοηθάμε τις ομόφυλές μας». Επίσης, η βουλευτής της ΔΗΜΑΡ Μαρία Ρεπούση τόνισε ότι «η βία κατά των γυναικών είναι θέμα κοινωνικό και πολιτικό και πρέπει να αφορά την κοινωνία, την πολιτεία και τους θεσμούς».
Η αντιδήμαρχος κοινωνικής πολιτικής του δήμου Αθηναίων και πρώην γενική γραμματέας Ισότητας, Μαρία Στρατηγάκη έκανε λόγο για έναν «αγώνα που αρχίζει φέτος για τη συνέχιση ευρωπαϊκής χρηματοδότησης του δικτύου κοινωνικών δομών για τη βία κατά των γυναικών και της γραμμής SOS», καθώς στις 31 Δεκεμβρίου ολοκληρώνεται η υφιστάμενη χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Στην ημερίδα αναπτύχθηκαν, επίσης, θέματα σχετικά με την άσκηση βίας μέσω διαδικτύου, με τον σχολικό εκφοβισμό, με την εξάρτηση των γυναικών από ναρκωτικά, με τις δράσεις της Αστυνομίας για την καταπολέμηση του φαινομένου, με το νομικό πλαίσιο που ισχύει για την ενδοοικογενειακή βία, καθώς και με τη διαδικασία που πρέπει να ακολουθήσουν τα θύματα για να καταγγείλουν περιστατικά βίας.
Η Γραμμή SOS 15900
Η τηλεφωνική γραμμή 15900 στο διάστημα από 11 Μαρτίου 2011, οπότε ξεκίνησε τη λειτουργία της, μέχρι τις 11 Νοεμβρίου 2014 δέχθηκε 17.984 κλήσεις και 175 ηλεκτρονικά μηνύματα. Το 79% των κλήσεων αφορούσε σε καταγγελίες περιπτώσεων έμφυλης βίας. Από αυτές, το 73,5% έγιναν από τις ίδιες τις κακοποιημένες γυναίκες, ενώ το 26,5% των καταγγελιών έγιναν από τρίτα πρόσωπα (κυρίως φίλους, γονείς, αδέλφια, άλλους συγγενείς και γείτονες).
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε η ψυχολόγος και σύμβουλος της γραμμής, Ράνια Καμηλέρη, από τις 10401 κλήσεις που αφορούσαν σε καταγγελίες των ίδιων των κακοποιημένων γυναικών οι 7947 (76%) αφορούσαν σε ενδοοικογενειακή βία, οι 144 (1%) σε σεξουαλική παρενόχληση, οι 134 (1%) σε περιπτώσεις βιασμού, οι οκτώ (0,08%) σε πορνεία, οι επτά (0,07% σε εμπορία ανθρώπων) και οι 1.360 (13%) σε άλλες μορφές βίας. Επίσης, το 62% των γυναικών που τηλεφώνησαν είναι μητέρες.
Τα αιτήματα των κλήσεων αφορούσαν σε ψυχοκοινωνική στήριξη (43%), νομική συμβουλευτική (33%), νομική βοήθεια (10%), αναζήτηση φιλοξενίας (7%) και αναζήτηση εργασίας (2%).
Οι γυναίκες θύματα βίας, σύμφωνα με τις απαντήσεις των ίδιων, είναι: απασχολούμενες σε ποσοστό 28%, άνεργες (28%) και ανενεργές (13%). Το 48% είναι έγγαμες, το 10% είναι άγαμες, το 7% είναι σε διάσταση, το 5% είναι διαζευγμένες, το 3% είναι σε συμβίωση και το 2% σε κατάσταση χηρείας. Σχετικά με την ηλικία τους το 26% είναι από 25 ως 39 ετών, το 27% είναι από 40 έως 54 ετών, το 8% είναι από 55 έως 64 ετών, το 5% είναι άνω 65 ετών και το 3% είναι από 15 έως 24 ετών. Από τις γυναίκες που απάντησαν σε ερώτηση για το μορφωτικό τους επίπεδο, το 13% έχει ολοκληρώσει την τριτοβάθμια εκπαίδευση, το 4% τη μεταδευτεροβάθμια εκπαίδευση, το 8% την ανώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, το 6% την πρωτοβάθμια ή κατώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, ενώ μόλις το 0,1% είναι τυπικά αναλφάβητες.
