Δεν λείπουν οι ελπίδες – και η διαφημιστική εκστρατεία – για το τι θα μπορούσε να κάνει η τεχνητή νοημοσύνη για την παραγωγικότητα και την οικονομική ανάπτυξη στο μέλλον. Αλλά πρέπει να έχουμε κατά νου ότι η πολιτική μας έχει αποδειχθεί πολύ δυσλειτουργική και οι πολιτικές μας πολύ λανθασμένες για να διαχειριστούμε ακόμη και τις πιο προφανείς απειλές για το μέλλον μας.
Από τότε που επέστρεψα από τη φετινή συνάντηση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ στο Νταβός, με έχουν ρωτήσει επανειλημμένα για τα σημαντικότερα συμπεράσματα. Μεταξύ των θεμάτων που συζητήθηκαν ευρύτερα φέτος ήταν η τεχνητή νοημοσύνη – ιδίως η γενετική τεχνητή νοημοσύνη (“GenAI”). Με την πρόσφατη υιοθέτηση μεγάλων γλωσσικών μοντέλων (όπως αυτό που τροφοδοτεί το ChatGPT), υπάρχει μεγάλη ελπίδα – και διαφημιστική εκστρατεία – για το τι μπορεί να κάνει η τεχνητή νοημοσύνη για την παραγωγικότητα και την οικονομική ανάπτυξη στο μέλλον.
Για να αντιμετωπίσουμε αυτό το ερώτημα, πρέπει να έχουμε κατά νου ότι ο κόσμος μας κυριαρχείται πολύ περισσότερο από την ανθρώπινη βλακεία παρά από την τεχνητή νοημοσύνη. Ο πολλαπλασιασμός των μεγα-απειλών – στοιχείων της ευρύτερης “πολυκρίσης” – επιβεβαιώνει ότι η πολιτική μας είναι υπερβολικά δυσλειτουργική και οι πολιτικές μας υπερβολικά λανθασμένες για να αντιμετωπίσουμε ακόμη και τους πιο σοβαρούς και προφανείς κινδύνους για το μέλλον μας. Αυτές περιλαμβάνουν την κλιματική αλλαγή, η οποία θα έχει τεράστιο οικονομικό κόστος- τα αποτυχημένα κράτη, τα οποία θα κάνουν τα κύματα των κλιματικών προσφύγων ακόμη μεγαλύτερα- και τις επαναλαμβανόμενες, μολυσματικές πανδημίες που θα μπορούσαν να είναι ακόμη πιο επιζήμιες οικονομικά από την COVID-19.
Κάνοντας τα πράγματα χειρότερα, οι επικίνδυνες γεωπολιτικές αντιπαλότητες εξελίσσονται σε νέους ψυχρούς πολέμους – όπως μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κίνας – και σε δυνητικά εκρηκτικούς θερμούς πολέμους, όπως αυτοί στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή. Σε όλο τον κόσμο, η αυξανόμενη ανισότητα εισοδήματος και πλούτου, εν μέρει λόγω της υπερ-παγκοσμιοποίησης και των τεχνολογιών εξοικονόμησης εργασίας, έχει προκαλέσει μια αντίδραση κατά της φιλελεύθερης δημοκρατίας, δημιουργώντας ευκαιρίες για λαϊκιστικά, αυταρχικά και βίαια πολιτικά κινήματα.
Τα μη βιώσιμα επίπεδα ιδιωτικού και δημόσιου χρέους απειλούν να επισπεύσουν κρίσεις χρέους και χρηματοπιστωτικές κρίσεις, ενώ ενδέχεται να δούμε ακόμη την επιστροφή του πληθωρισμού και των στασιμοπληθωριστικών αρνητικών σοκ της συνολικής προσφοράς. Η ευρύτερη τάση σε παγκόσμιο επίπεδο είναι προς τον προστατευτισμό, την αποπαγκοσμιοποίηση, την αποσύνδεση και την απο-δολαριοποίηση.
Επιπλέον, οι ίδιες θαυμαστές νέες τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης που θα μπορούσαν να συνεισφέρουν στην ανάπτυξη και την ανθρώπινη ευημερία έχουν ταυτόχρονα μεγάλες καταστροφικές δυνατότητες. Χρησιμοποιούνται ήδη για να ωθήσουν την παραπληροφόρηση, τα deepfakes και τη χειραγώγηση των εκλογών σε υπέρμετρο βαθμό, καθώς και να εγείρουν φόβους για μόνιμη τεχνολογική ανεργία και ακόμη μεγαλύτερη ανισότητα. Η άνοδος των αυτόνομων όπλων και του κυβερνοπολέμου που ενισχύεται από την Τεχνητή Νοημοσύνη είναι εξίσου δυσοίωνη.
Θαμπωμένοι από τη ακτινοβολία της Τεχνητής Νοημοσύνης, οι συμμετέχοντες στο Νταβός δεν επικεντρώθηκαν στις περισσότερες από αυτές τις μεγα-απειλές. Αυτό δεν αποτέλεσε έκπληξη. Το zeitgeist του WEF είναι, κατά την εμπειρία μου, ένας αρνητικός δείκτης για το πού πραγματικά οδεύει ο κόσμος. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής και οι ηγέτες των επιχειρήσεων βρίσκονται εκεί για να διαφημίσουν τα βιβλία τους και να ξεστομίσουν κοινοτοπίες. Αντιπροσωπεύουν τη συμβατική σοφία, η οποία συχνά βασίζεται σε μια παρασκηνιακή θεώρηση των παγκόσμιων και μακροοικονομικών εξελίξεων.
Ως εκ τούτου, όταν προειδοποίησα, στη συνάντηση του WEF το 2006, ότι μια παγκόσμια οικονομική κρίση πλησιάζει, απορρίφθηκα ως καταστροφολόγος. Και όταν προέβλεψα, το 2007, ότι πολλά κράτη μέλη της ευρωζώνης θα αντιμετώπιζαν σύντομα προβλήματα δημόσιου χρέους, δέχθηκα λεκτικό προπηλακισμό από τον υπουργό Οικονομικών της Ιταλίας. Το 2016, όταν όλοι με ρώτησαν αν το κραχ του κινεζικού χρηματιστηρίου προμήνυε μια σκληρή προσγείωση που θα προκαλούσε επανάληψη της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης, υποστήριξα – σωστά – ότι η Κίνα θα είχε μια ανώμαλη αλλά ελεγχόμενη προσγείωση. Μεταξύ του 2019 και του 2021, το κυρίαρχο θέμα στο Νταβός ήταν η φούσκα κρυπτογράφησης που κατέρρευσε από το 2022. Στη συνέχεια, το επίκεντρο μετατοπίστηκε στο καθαρό και πράσινο υδρογόνο, μια άλλη μανία που έχει ήδη ξεθωριάσει.
Όσον αφορά την Τεχνητή Νοημοσύνη, υπάρχουν πολύ μεγάλες πιθανότητες η τεχνολογία αυτή να αλλάξει όντως τον κόσμο τις επόμενες δεκαετίες. Αλλά η εστίαση του WEF στο GenAI φαίνεται ήδη άστοχη, αν σκεφτεί κανείς ότι οι τεχνολογίες και οι βιομηχανίες τεχνητής νοημοσύνης του μέλλοντος θα ξεπεράσουν κατά πολύ αυτά τα μοντέλα. Σκεφτείτε, για παράδειγμα, τη συνεχιζόμενη επανάσταση στη ρομποτική και την αυτοματοποίηση, η οποία σύντομα θα οδηγήσει στην ανάπτυξη ρομπότ με χαρακτηριστικά που μοιάζουν με του ανθρώπου και τα οποία θα μπορούν να μαθαίνουν και να κάνουν πολλαπλές εργασίες όπως εμείς. Ή αναλογιστείτε τι θα κάνει η τεχνητή νοημοσύνη στη βιοτεχνολογία, την ιατρική και τελικά στην ανθρώπινη υγεία και τη διάρκεια ζωής. Δεν είναι λιγότερο ενδιαφέρουσες οι εξελίξεις στην κβαντική πληροφορική, η οποία τελικά θα συγχωνευθεί με την τεχνητή νοημοσύνη για την παραγωγή προηγμένης κρυπτογραφίας και εφαρμογών κυβερνοασφάλειας.
Η ίδια μακροπρόθεσμη προοπτική θα πρέπει να εφαρμοστεί και στις συζητήσεις για το κλίμα. Γίνεται όλο και πιο πιθανό ότι το πρόβλημα δεν θα επιλυθεί με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας – οι οποίες αναπτύσσονται πολύ αργά για να κάνουν σημαντική διαφορά – ή με ακριβές τεχνολογίες όπως ο διαχωρισμός και η αποθήκευση του άνθρακα και το πράσινο υδρογόνο. Αντ’ αυτού, μπορεί να δούμε μια επανάσταση στην ενέργεια σύντηξης, υπό την προϋπόθεση ότι μπορεί να κατασκευαστεί ένας εμπορικός αντιδραστήρας μέσα στα επόμενα 15 χρόνια. Αυτή η πλούσια πηγή φθηνής, καθαρής ενέργειας, σε συνδυασμό με την φθηνή αφαλάτωση και την αγροτική τεχνολογία, θα μας επιτρέψει να θρέψουμε τα δέκα δισεκατομμύρια ανθρώπους που θα ζουν στον πλανήτη μέχρι το τέλος του αιώνα.
Ομοίως, η επανάσταση στις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες δεν θα επικεντρωθεί γύρω από αποκεντρωμένες αλυσίδες μπλοκ ή τα κρυπτονομίσματα. Αντίθετα, θα χαρακτηρίζεται από το είδος της κεντρικής fintech με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης που ήδη βελτιώνει τα συστήματα πληρωμών, τον δανεισμό και την κατανομή πιστώσεων, την ανάληψη ασφαλίσεων και τη διαχείριση περιουσιακών στοιχείων. Η επιστήμη των υλικών θα οδηγήσει σε μια επανάσταση στα νέα εξαρτήματα, την κατασκευή με τρισδιάστατη εκτύπωση, τις νανοτεχνολογίες και τη συνθετική βιολογία.
Η εξερεύνηση και εκμετάλλευση του διαστήματος θα μας βοηθήσει να σώσουμε τον πλανήτη και να βρούμε τρόπους να δημιουργήσουμε εξωπλανητικούς τρόπους διαβίωσης. Αυτές και πολλές άλλες τεχνολογίες θα μπορούσαν να αλλάξουν τον κόσμο προς το καλύτερο, αλλά μόνο αν μπορέσουμε να διαχειριστούμε τις αρνητικές παρενέργειές τους, και μόνο αν χρησιμοποιηθούν για την επίλυση όλων των μεγαλοαπειλών που αντιμετωπίζουμε. Ελπίζουμε ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα ξεπεράσει κάποτε την ανθρώπινη βλακεία. Αλλά δεν θα έχει ποτέ την ευκαιρία αν καταστρέψουμε πρώτα τους εαυτούς μας.
Πηγή : Project Syndicate
