Γράφει ο Ιπποκράτης Χατζηαγγελίδης
Αν δεν υπάρξει ένας στοιχειώδης προγραμματικός λόγος βασισμένος στο ρεαλισμό κι αν οι πολιτικές δυνάμεις δεν δείξουν πως μπορούν να ξεπεράσουν τους εγωισμούς τους και να συνεργαστούν για να περιοριστούν οι ζημιές που προκλήθηκαν και να αρχίσει μια πορεία εξόδου από τα αδιέξοδα στα οποία είναι εγκλωβισμένες η οικονομία και η κοινωνία, φοβάμαι πως αυτές οι εκλογές θα αποδειχθούν μοιραίες για τον τόπο. (…) Στον λίγο χρόνο που απομένει μέχρι την κάλπη οι πολιτικές ηγεσίες οφείλουν να αναλογιστούν έστω και τώρα τις ευθύνες τους. Στις 21 Σεπτεμβρίου δεν έχει την παραμικρή σημασία αν θα είναι πρώτος ο ΣΥΡΙΖΑ ή η ΝΔ. Το πραγματικό διακύβευμα των εκλογών είναι το αν η Ελλάδα θα έχει κυβέρνηση. Τόσο απλά.
Η ανωτέρω παράγραφος δεν είναι δική μου. Την αντέγραψα αυτούσια από το χθεσινό άρθρο του Σπύρου Ριζόπουλου γιατί μέσα σε 4 προτάσεις τα έχει γράψει όλα. Περισσότερο μου άρεσε η αναφορά του στον ρεαλιστικό προγραμματικό λόγο, τον οποίο, όμως, ουδείς εκπέμπει! Μόνο μερικοί ρομαντικοί και αμετανοήτως ορθολογιστές επιμένουμε να παραθέτουμε προτάσεις και σχέδια έστω και αν πέφτουν στο κενό! Θα συνεχίσω να γράφω προτάσεις και να διατυπώνω σχέδια γιατί ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΧΑΘΕΙ Η ΕΛΠΙΔΑ! Σήμερα, όμως, θα περιορισθώ σε αυτό που ο Σπύρος Ριζόπουλος απεύχεται… στον ολοκληρωτισμό που έρχεται!
Δεν είναι μόνον η χαμηλή ποιότητα των δημοσκοπήσεων που δεν επιτρέπει την ανίχνευση των διαθέσεων του εκλογικού σώματος. (Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο του Σπύρου Ριζόπουλου, αξίζει τον κόπο.) Είναι που στην κοινωνία έχουν αλλάξει πολλά τους τελευταίους μήνες. Τα παραδοσιακά taboo έσπασαν, όσα ήταν αυτονόητα και δεδομένα μέχρι προσφάτως έπαψαν να είναι. Πρόκειται για μια διαδικασία που είχε αρχίσει ήδη από το 2009, εκφράσθηκε μερικώς το 2012, αλλά το δημοψήφισμα ήταν ο πραγματικός καταλύτης.
Είναι πολύ πιθανό να πάρξει ανατροπή. Η κατάρρευση του ΣΥ.ΡΙΖ.Α., αλλά -και κυρίως- του ίδιου του Τσίπρα είναι ταχύτατη. Όμως, είναι πολύ νωρίς να καταλήξουμε σε συμπεράσματα για το αποτέλεσμα των εκλογών ούτε και έχει ιδιαίτερη σημασία η πρόγνωσή του. Οι συνέπειες της κρίσεως και η απογοήτευση του εκλογικού σώματος από το σύνολο του πολιτικού συστήματος έχουν δημιουργήσει συνθήκες που δεν επιτρέπουν ασφαλείς προβλέψεις. Το μόνο βέβαιο είναι ότι οι ανατροπές θα προκύψουν ούτως ή άλλως και ανεξαρτήτως ποιο κόμμα θα είναι πρώτο. Επίσης, θεωρώ μάλλον βέβαιο ότι, έχει οριστικοποιηθεί ο νέος πολιτικός άξονας, δηλαδή το διακύβευμα γύρω από το οποίο θα δομηθεί το νέο πολιτικό σύστημα. Δεν παύουν να υπάρχουν Δεξιά και Αριστερά, αλλά θα πρέπει να κινηθούν, πλέον, με όρους οντολογίας και όχι ιδεολογίας! Στο εξής, η πραγματική αντίθεση θα είναι Ορθολογισμός έναντι του Παραλογισμού στον οποίο βασίζονται ο Λαϊκισμός και ο Ολοκληρωτισμός των άκρων.
Έχω ξαναγράψει για τον κίνδυνο του ολοκληρωτισμού, όμως δεν είχα φαντασθεί πόσο γρήγορες θα είναι οι εξελίξεις. Ίσως γιατί δεν είχα καταλάβει ότι αυτή ήταν πάντοτε η πραγματική αντίθεση που διαπερνούσε την ελληνική κοινωνία ήδη από την ίδρυση του κράτους μας ενώ όλα τα υπόλοιπα ήταν απλώς προφάσεις και συγκυριακοί μεταμορφισμοί. Η ανάλυση αυτής της αντιθέσεως είναι μια πολύ προκλητική εργασία, αλλά δεν είναι της παρούσης. Άλλωστε, είναι κυρίως δουλειά των κοινωνικών επιστημών και όχι της πολιτικής. Δουλειά της πολιτικής είναι να απαντήσει στην πρόκληση του λαϊκισμού, πίσω από τον οποίο κρύβεται ο ολοκληρωτισμός, αδιαφόρως ποιο είναι το χρώμα του!
Όμως, πρέπει να γίνει από όλους κατανοητό πόσο εύκολο είναι να διολισθήσουμε σε ολοκληρωτικές καταστάσεις. Και ας μην φανταζόμαστε στρατιωτικά πραξικοπήματα. Ο Χίτλερ πρώτα κέρδισε τις εκλογές και μετά επέβαλε τον ναζισμό. Το ίδιο συνέβη και σε χώρες της ανατολικής Ευρώπης, μετά τον πόλεμο, το ίδιο συμβαίνει σήμερα και στην Βενεζουέλα, αλλά και αλλού. Δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι το εκλογικό σώμα δεν θα ψηφίσει την αυτοκατάργησή του!
Ίσως, ακόμη σήμερα, ουδείς να μπορεί να φαντασθεί τον Παναγιώτη Λαφαζάνη και την Λαϊκή του Ενότητα σε ρόλο εθνικοσοσιαλιστικού μοχλού. Ούτε κι εγώ πιστεύω ότι θα συμβεί κάτι τέτοιο. Όμως, ούτε και οι Γερμανοί κομμουνιστές φαντάσθηκαν αυτό που θα συνέβαινε όταν, μαζί με τον Χίτλερ, υπονόμευαν την Δημοκρατία της Βαϊμάρης αρνούμενοι την παροχή ψήφου εμπιστοσύνης στους Σοσιαλδημοκράτες.
Μήπως πίστευε κανείς ότι θα υπήρχαν Έλληνες πρόθυμοι να συνεργασθούν με τους Ναζί στην γενοκτονία των εβραίων της Θεσσαλονίκης; Κι όμως, υπήρξαν και μάλιστα πολλοί εξ αυτών πρόσφυγες που είχαν ζήσει ήδη μια γενοκτονία από τα χέρια των κεμαλικών! Τη δεκαετία του ’30 ανθούσαν και στην Ελλάδα οι εθνικιστικές και εθνικοσοσιαλιστικές οργανώσεις. Οι Τριεψιλίτες (χαλυβδόκρανοι) οργίαζαν ιδίως στη Βόρειο Ελλάδα ως κακέκτυπο των ναζιστικών Ταγμάτων Εφόδου. Μήπως ξεχάσαμε τον -φαιδρό- Σταμάτη Μερκούρη, θείο της Μελίνα Μερκούρη, που με επιστολές του ζητούσε από τον Χίτλερ να του αναθέσει την κατοχική πρωθυπουργία; Μήπως ξεχάσαμε τον -φαιδρό- Στρατηγό Πάγκαλο, θείο του Θεόδωρου Πάγκαλου, που εν στολή χαιρετούσε τον Μουσολίνι, εκλιπαρώντας τον να τον αξιοποιήσει; Ή, μήπως, δεν θέλουμε καν να θυμόμαστε ότι και ο -αείμνηστος- Νικόλαος Πλαστήρας δεν ήταν -τουλάχιστον κατ’ αρχήν- αρνητικώς διακείμενος έναντι του ναζισμού; Μήπως δεν ήταν φασιστικής νοοτροπίας τα Δημοκρατικά Τάγματα, οι παραστρατιωτικές μονάδες των Βενιζελικών, που διοικούσαν ο Ναπολέων Ζέρβας και ο Ντερτιλής (πατέρας του Ντερτιλή της Χούντας); Πόσοι ξέρουν ότι την Πετρούπολη (της Δυτικής Αττικής) σχεδίασε και ίδρυσε ο εκδότης Γιάνναρος και τη μοίρασε -μέσω κουπονιών της εφημερίδος του- σε οπαδούς του φασιστικού του κόμματος; Ξεχάσαμε, μήπως, ότι πολλά στελέχη του Κ.Κ.Ε., όπως ο Μίκης Θεοδωράκης και ο Μανώλης Γλέζος, είχαν προϋπάρξει μέλη της Ε.Ο.Ν. του Μεταξά;
Ξεχάσαμε πόσοι πρώην κομμουνιστές έγιναν στελέχη του μεταξικού καθεστώτος; Ποιος δεν θυμάται τον πρώην αριστερό Γεωργαλά σε ρόλο προπαγανδιστή και θεωρητικού της Δικτατορίας των Συνταγματαρχών;
Ήδη διαμορφώνονται οι συνθήκες για την ανάδειξη ενός ισχυρού εθνικοσοσιαλιστικού σχήματος. Ο νέος πόλος θα διαμορφωθεί από την όσμωση των λαϊκιστικών στοιχείων δεξιάς και αριστεράς που προκάλεσε η συσπείρωση γύρω από το ΟΧΙ του δημοψηφίσματος, που με τόσο απίστευτο τυχοδιωκτισμό προκήρυξε ο Αλέξης Τσίπρας. Η ιστορία θα αποδείξει ότι το χειρότερο αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος δεν ήταν ο διασυρμός της χώρας, αλλά η διαμόρφωση των συνθηκών για την ανάδειξη του νέου ολοκληρωτισμού. Δεξιοί και Αριστεροί βρέθηκαν για πρώτη φορά όχι μόνο να ψηφίζουν το ίδιο κόμμα, αλλά και να ομονοούν και να συμπαρατάσσονται γύρω από ένα αίτημα που μπορεί να ήταν ψευδές και άνευ νοήματος, αλλά απηχούσε τα βαθύτερα ένστικτα και των δύο παρατάξεων: το μίσος έναντι της Δύσεως και το φόβο έναντι κάθε εκσυγχρονισμού και μεταρρυθμίσεως.
Αυτή η όσμωση, αυτή τάση ενοποίησης των άκρων δεν είναι καινούργια, υπήρχε εδώ και αρκετά χρόνια, πολύ πριν η Χ.Α. μπει στη Βουλή, πολύ πριν το πανελλήνιο μάθει για την Αριστερή Πλατφόρμα και τους δραχμολάγνους της. Έδειξα ότι έχει βάσεις στην πρόσφατη ιστορία μας, αλλά στην πραγματικότητα οι ρίζες της πάνε πολύ πίσω! Συνωμοσιολογία, βυζαντινολατρεία, αρχαιολατρεία, εθνικισμός, ορθοδοξία, δραχμολαγνεία, ρωσολατρεία, κομμουνισμός και πατριωτισμός συμπλέκονται σε έναν ιδεοληπτικό χυλό που εδώ και χρόνια προωθούν πολλά έντυπα, κυρίως περιοδικά τύπου ΤΡΙΤΟ ΜΑΤΙ και HELLENIC NEXUS, η υψηλή κυκλοφορία των οποίων έπρεπε να μας έχει προβληματίσει.
Τις τελευταίες μέρες λαμβάνω πολλά ομαδικά μηνύματα (emails) που προωθούν ακριβώς αυτή την συμπαράταξη, ακροδεξιάς και ακροαριστεράς, με άξονα την επιστροφή στη δραχμή. Διαβάζω και σχετικά σχόλια στο facebook. Πρωτοστατεί τόσο το αριστερό Ε.ΠΑ.Μ., του παρανοϊκού Καζάκη, όσο και διάφορα άλλα λιγότερο ή περισσότερο γνωστά κομματίδια και ομάδες, δήθεν πατριωτικές, δήθεν αριστερές, δήθεν αμεσοδημοκρατικές, γενικώς δήθεν! Ακόμη και πρώην στέλεχος του ΠΑ.ΣΟ.Κ., που μανιωδώς αρθρογραφεί υπέρ της επιχτροφής στη δραχμή, έφθασε με μηνύματά του να προπαγανδίζει υπέρ των κομμάτων της δραχμής, δηλαδή υπέρ της Χ.Α. και της Λ.Ε.! Επιχειρηματολογία που δεν αντέχει σε σοβαρή κριτική, αλλά που επιμένει να παρουσιάζει ως επιστημονικά θέσφατα θεωρίες και κείμενα ανθρώπων χωρίς την ελάχιστη γνώση της πραγματικής οικονομίας, που επιμένουν στην άρνηση πληρωμής του χρέους και στο λαϊκισμό των απεριόριστων κρατικών δαπανών, επενδεδυμένα με εθνικοπατριωτική ρητορική. Όποιος δεν συμφωνεί είναι γερμανοτσολιάς και πράκτορας! Πόσο αστείο, οι ιδεολογικοί απόγονοι των δωσίλογων να αποκαλούν γερμανοτσολιάδες όσους θέλουν να κρατήσουν την Ελλάδα στο δημοκρατικό πλαίσιο των Δυτικών θεσμών…
Μην μας ξεγελούν οι φραστικές αντιθέσεις μεταξύ ακροδεξιάς και ακροαριστεράς, τον ίδιο ολοκληρωτισμό εκφράζουν αμφότερες και μικρή σημασία έχει ποιο χρώμα θα επικρατήσει: σκούρο μπλε ή κόκκινο του αίματος, όταν αναμιχθούν κάνουν μόνο μαύρο! Μην μας ξεγελά ο εσχάτως στρογγυλεμένος -έως συστημικός!- λόγος του Νίκου Μιχαλολιάκου… δεν άλλαξε ο Μανωλιός επειδή έβαλε την καπα του αλλιώς!
Οι επόμενες εκλογές είναι η πρώτη σύγκρουση της πολιτικής με τους αρνητές της! Γιατί δεν υπάρχει πολιτική στον ολοκληρωτισμό. Γιατί η πολιτική είναι διαχείριση διαφορετικών κοινωνικών συμφερόντων που αποδέχονται την δημοκρατία ως την μόνη αναγκαία και ικανή συνθήκη για την ταυτόχρονη ύπαρξή και εκπλήρωσή τους. Η δημοκρατία είναι ο μοναδικός τόπος και ο μοναδικός τρόπος για την συνύπαρξη των αντιθέτων. Ο λαϊκισμός και ο ολοκληρωτισμός απεχθάνονται τα αντίθετα συμφέροντα και το μόνο που ξέρουν και μπορούν να κάνουν είναι να τα εξαφανίζουν. Το είδαμε στις σοβιετικές δημοκρατίες, το είδαμε οπουδήποτε επικράτησαν οι παρανοϊκοί μαοϊκοί, το βλέπουμε στη Βόρειο Κορέα και στη Βενεζουέλα. Ελπίζω δεν θα το βιώσουμε και στην Ελλάδα.
Ανέφερα αρκετά ονόματα, προσώπων ιστορικών αλλά και σύγχρονων. Ανεξαρτήτως των ιδεών τους και των απόψεών τους, με τις οποίες καθέτως διαφωνώ, ουδόλως αμφιβάλλω για τον πατριωτισμό τους. Ποιος μπορεί να χαρακτηρίσει προδότη τον Πάγκαλο ή τον Ζέρβα ή τον Ντερτιλή, πολλώ δε μάλλον τον Πλαστήρα; Ούτε τους σύγχρονους μιμητές τους μπορώ να χαρακτηρίσω προδότες. Αντιθέτως. Πιστεύω πως όλοι οι Έλληνες είμαστε πατριώτες. Ναι, και ο Μιχαλολιάκος και ο Λαφαζάνης είναι πατριώτες όπως είμαστε όλοι! Ουδείς θέλει το κακό της χώρας του, όμως δεν έχουμε όλοι την ίδια άποψη για το ποιο είναι το καλό της. Ας συνεχίσουμε να έχουμε τις διαφορετικές μας απόψεις, αυτό θα είναι πάντοτε το μεγαλύτερο καλό για την πατρίδα μας: να προστατεύουμε πάντοτε το μεγαλύτερο δημιούργημά της, την ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ!
