Γράφει ο Ceteris Paribus
“Έχετε όσο χρόνο θέλετε για να προετοιμαστείτε για τη διαπραγμάτευση”, λένε -σε ελεύθερη απόδοση- οι δανειστές στην κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ. Τι κρύβει όμως αυτή η… σχεδόν ύποπτη “γαλαντομία”;
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Ύστερα από τη σκληρή τους στάση στην περίοδο μέχρι και την προκήρυξη των εκλογών, οι δανειστές ήταν φανερό ότι εγκατέλειψαν οριστικά τον Σαμαρά και προσανατολίστηκαν σε μια πιο ήπια στάση απέναντι στον ΣΥΡΙΖΑ. Εγκατέλειψαν την τακτική τής πρόκλησης “ασφυξίας” με στόχο μια άμεση ανατροπή της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ (“αριστερή παρένθεση”), αποδεχόμενοι και “νομιμοποιώντας” τη διαπραγμάτευση. Φυσικά, δεν το έκαναν από την… καλή τους την καρδιά, αλλά επειδή η τακτική της ασφυξίας και της αριστερής παρένθεσης ήταν πολύ υψηλού ρίσκου και θα μπορούσε να βάλει σε μεγάλη δοκιμασία, θεσμική, πολιτική και οικονομική, την Ευρωζώνη – που ούτως ή άλλως απειλείται από στασιμότητα και αποπληθωρισμό. Αυτή η μετατόπιση των Ευρωπαίων, “άδειασε” οριστικά τη “στρατηγική του φόβου” της ΝΔ, δίνοντας “αέρα” αυτοδυναμίας στον ΣΥΡΙΖΑ. Ο φόβος του bank run εξανεμίστηκε από την απόφαση Ντράγκι να θωρακίσει τις ελληνικές τράπεζες με τον ELA και ο φόβος περί άμεσης κατάρρευσης από “ασφυξία” εξανεμίστηκε από την απόφαση Ντράγκι να μην εξαιρέσει τα ελληνικά ομόλογα από την ευρωπαϊκή “ποσοτική χαλάρωση” αλλά και να παράσχει στην κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ επαρκή χρόνο διαπραγμάτευσης μέχρι και τον Ιούλιο.
So far so good. Όμως θα ήταν ανεπίτρεπτη επιπολαιότητα, για την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ πρώτα απ’ όλα, να θεωρήσει ότι… άνοιξαν οι λεωφόροι. Διότι οι δανειστές έχουν ναρκοθετήσει με μαεστρία το έδαφος για το διάστημα των επόμενων μηνών και οι νάρκες έχουν πάνω τους μια “ετικέτα”: χρηματοδοτική ασφυξία!
Οι δανειστές από τη μια δίνουν απλόχερα χρόνο διαπραγμάτευσης και από την άλλη θέτουν ένα άμεσο δίλημμα: Πρέπει να ολοκληρωθεί το προηγούμενο πρόγραμμα, δηλαδή να ολοκληρωθεί με επιτυχία η τελευταία αξιολόγηση που συνδέεται με την εκαταμίευση της δόσης των 7,2 δισ. ευρώ. Αυτή η απαίτηση βάζει “το πιστόλι στον κρόταφο” του Αλέξη Τσίπρα! Αν αποδεχτεί να διαπραγματευτεί για την τελευταία αξιολόγηση του ισχύοντος προγράμματος, τότε αποδέχεται το ισχύον μνημόνιο, οπότε η συνολική διαπραγμάτευση αντικειμενικά θα έχει αντικείμενο τους όρους του… επόμενου. Ωστόσο, μια τέτοια “κωλοτούμπα” δεν μπορεί να την αντέξει ο ΣΥΡΙΖΑ ως κόμμα – είτε θα περάσει στην αντιπολίτευση απέναντι στην κυβέρνηση (οπότε η ίδια η κυβέρνηση θα βρεθεί ανάμεσα σε μυλόπετρες και η Κοινοβουλευτική του Ομάδα θα μπει σε περιπέτειες) είτε θα διασπαστεί.
Οπότε, δύο λύσεις υπάρχουν:
1. Η πρόταση Μηλιού: Δεν θέλουμε την τελευταία δόση, άρα δεν υπάρχει ζήτημα ολοκλήρωσης της τελευταίας αξιολόγησης! (“Ο κ. Σόιμπλε μπορεί να κρατήσει τα λεφτά του”, είχε δηλώσει προεκλογικά ο κ. Μηλιός…)
Άρα, επαληθεύεται άμεσα ότι “τα μνημόνια και η τρόικα τελειώνουν”, και η κυβέρνηση διαπραγματεύεται μόνο για το χρέος και -στο πλαίσιο αυτό- τους γενικούς δημοσιονομικούς στόχους.
2. Η “τεχνική” παράταση: Η κυβέρνηση ζητεί “τεχνική” παράταση για το ισχύον πρόγραμμα, που σημαίνει ότι εντάσσει και το ζήτημα της τελευταίας αξιολόγησης του ισχύοντος προγράμματος στη συνολική διαπραγμάτευση. Σε αυτή τη βάση, η νέα κυβέρνηση δεν συζητάει με την τρόικα, η τρόικα δεν επιστρέφει στην Αθήνα, ο Αλέξης Τσίπρας δεν χρεώνεται άμεσα μια θεαματική “κωλοτούμπα”, αλλά έχει ήδη γίνει μια σημαντική υποχώρηση σε σχέση με τις προεκλογικές δεσμεύσεις η οποία αναστέλλει και την εφαρμογή άλλων προεκλογικών δεσμεύσεων για όσο διαρκεί η διαπραγμάτευση.
Οι δανειστές έχουν δύο αποφασιστικούς “μοχλούς” για να πιέσουν για τη δεύτερη λύση: τη χρηματοδοτική ασφυξία. Χωρίς τα 7,2 δισ. ευρώ της τελευταίας αξιολόγησης, το ελληνικό Δημόσιο θα ξεμείνει από ρευστό περί τα μέσα Μαρτίου. Ωστόσο, για να καλύπτει τις υποχρεώσεις του σε αποπληρωμή τοκοχρεολυσίων, θα πρέπει να καταβάλλει αξιόλογα ποσά μηνιαίως. Η μηνιαία δαπάνη για τόκους κυμαίνεται μεσοσταθμικά περί τα 500 – 600 εκατ. ευρώ. Σε αυτά όμως πρέπει να προσθέσουμε και αξιόλογες μηνιαίες δαπάνες για χρεολύσια (επιστροφές στο ΔΝΤ και ομόλογα που δεν είχαν ενταχτεί στο PSI). Το Φεβρουάριο η συνολική δαπάνη για τοκοχρεολύσια είναι 1,5 δισ. ευρώ και το Μάρτιο 2,5 δισ. ευρώ, ενώ και τον Απρίλιο και Μάιο παραμένουν μηνιαίες δαπάνες στο ύψος του 1 δισ. ευρώ περίπου. Αυτά τα ποσά ξεπερνούν κατά πολύ το πρωτογενές πλεόνασμα – χώρια που για να επιβεβαιωθεί το προϋπολογισμένο ύψος του πρωτογενούς πλεονάσματος, πρέπει ο κ. Βαρουφάκης να αποδειχτεί σκληρός φοροεισπράκτορας τουλάχιστον όσο και ο κ. Χαρδούβελης, για να μην πούμε όσο ο κ. Στουρνάρας…
Πώς θα χρηματοδοτηθούν οι ανάγκες του Δημοσίου στο “ενδιάμεσο” διάστημα των 5 περίπου μηνών που χωρίζει το σήμερα με το αύριο της ολοκλήρωσης της διαπραγμάτευσης; Ένας προεκλογικός “αφορισμός” του κ. Τσίπρα δείχνει την κατεύθυνση: “Θα μπει σε περιπέτειες η Ευρωζώνη για 3-4 δισ. ευρώ;”. Αυτό σημαίνει ότι τα “3-4” δισ. ευρώ που θα χρειαστούν, θα εξερευθούν με μια συναινετική λύση. Και δεν υπάρχει άλλη συναινετική λύση από την έκδοση εντόκων γραμματίων του Δημοσίου. Τα έντοκα γραμμάτια του ελληνικού Δημοσίου όμως τα απορροφούν στο σύνολό τους οι ελληνικές τράπεζες.
Εδώ λοιπόν η κυβέρνηση θα χρειαστεί τη συναίνεση του κ. Ντράγκι… εις διπλούν: Πρώτο, πρέπει να συναινέσει στην έκδοση εντόκων γραμματίων πάνω από το προϋπολογισμένο ποσό των 15 δισ. ευρώ, που έχει ήδη καλυφθεί από το Δεκέμβριο. Δεύτερο, πρέπει να δώσει αρκετή ρευστότητα στις ελληνικές τράπεζες ώστε να αγοράσουν αυτά τα έντοκα – μπορεί ο ELA να έχει ενεργοποιηθεί, αλλά ο κ. Ντράγκι έχει κρατήσει για τον εαυτό του το δικαίωμα να επαναξιολογεί κάθε δεκαπενθήμερο τις ανάγκες των ελληνικών τραπεζών σε ρευστότητα…
Εδώ ακριβώς είναι ο κρίσιμος “κόμπος”: αν η κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα προσπαθήσει να “παρακάμψει” τον κ. Ντράγκι, είτε θα αρχίσει ο χορός των μονομερών ενεργειών, οπότε το κλίμα της διαπραγμάτευσης θα γίνει “πολεμικό”, είτε θα έχουν μεγάλο πρόβλημα οι τράπεζες – είτε και τα δύο…
Εν τέλει, η κυβέρνηση θα πρέπει να εξασφαλίσει τη συναίνεση του κ. Ντράγκι για την κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών του Δημοσίου για το πεντάμηνο της διαπραγμάτευσης. Και για να το πετύχει αυτό, μόνο ένας τρόπος υπάρχει: να διατυπώσει αίτημα για “τεχνική” παράταση του… μνημονίου, δηλαδή του ισχύοντος προγράμματος, για όσο διάστημα διαρκεί η συνολική διαπραγμάτευση!
Κάτι τέτοιο όμως, θα έχει άμεσες συνέπειες όχι μόνο πολιτικού και “συμβολικού” χαρακτήρα, αλλά και στην εφαρμογή του προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ και ιδιαίτερα των δεσμεύσεων της ΔΕΘ, η υλοποίηση των οποίων απαιτεί χρήματα…
Υπ’ αυτούς τους όρους, μόνο με “τάιμ άουτ” δεν θα μοιάζει το… απλόχωρο πεντάμηνο που ο κ. Ντράγκι παρέσχε μεγαλοψύχως στον κ. Τσίπρα για να προετοιμασδτεί και να προχωρήσει στη διαπραγμάτευση. Και για να μην τα λέμε εμείς, ας ακούσουμε καλύτερα τι είπε ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών Μισέλ Σαπέν: «Θα είναι σε θέση η Ελλάδα στα τέλη του Μαρτίου να πληρώσει τους δημοσίους υπαλλήλους της;» Πότε το είπε; Πριν το Eurogroup της περασμένης Δευτέρας. Συμπληρώνοντας ότι στο Eurogroup “θα γίνει ανάλυση έως πότε η Ελλάδα μπορεί να αντέξει από την άποψη της επάρκειας των ρευστών διαθεσίμων της”… Και προσθέτοντας -σε προφανώς ειρωνικό τόνο- ότι σε αυτή τη βάση, η νέα ελληνική κυβέρνηση έχει όσο χρόνο θέλει για να διαπραγματευτεί…
Υ.Γ. Είναι απορίας άξιον γιατί το επιτελείο του Αντώνη Σαμαρά δεν διέγνωσε την αλλαγή στάσης των Ευρωπαίων και ποντάριζε μέχρι την τελευταία στιγμή στη στρατηγική του φόβου. Τύφλωση, εγκλωβισμός ή απλώς… επική ανικανότητα; Ιδού ένα από τα ζητήματα που θα ταλανίσουν πολύ τη ΝΔ μετεκλογικά.
