Η πορεία της ψηφιοποίησης είναι ένας μονόδρομος που χαράχτηκε τις τελευταίες δεκαετίες μέσα από την ραγδαία εξέλιξη των τεχνολογιών της πληροφορικής και το ρόλο του διαδικτύου. Παρόλο που τα τελευταία έτη, η πορεία αυτή επιταχύνθηκε , ωστόσο ακόμα δεν είναι σε θέση να επιλύσει τις «παιδικές της ασθένειες» που κυρίως αφορούν στην ασφάλεια και την εγκληματική και παραβατική χρήση του διαδικτύου.
Άρθρο του Δρος Μηχ. Αθανάσιου Κελέμη,
Γενικού Διευθυντή και Μέλους ΔΣ του Ελληνογερμανικού Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου
(Ontochain Project Partner)
Ζητήματα όπως η κυβερνοασφάλεια, η αξιοπιστία της πληροφορίας, η εγκυρότητα της ανταλλαγής και επεξεργασίας πληροφοριών, η προστασία των δεδομένων, τα πνευματικά δικαιώματα κ.α. αποτελούν προκλήσεις για την καινοτομία στο διαδικτύου στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο αλλά και προσφέρουν σημαντικές επιχειρηματικές ευκαιρίες. Oι τεχνολογίες του κατανεμημένου καθολικού (blockchain) είναι σε θέση να προσφέρουν αξιόπιστες ασφαλιστικές δικλίδες και χρησιμοποιούνται σε καινοτόμες εφαρμογές. Για παράδειγμα, οι τεχνολογίες αυτές εξασφαλίζουν την εγκυρότητα των συναλλαγών μεταξύ ομότιμων οντοτήτων χωρίς τη διαμεσολάβηση έμπιστης κεντρικής οντότητας (π.χ. τράπεζας) με χρήση κρυπτονομισμάτων (ή ψηφιακών νομισμάτων) μέσω ενός ενσωματωμένου αυτοεκτελούμενου κώδικα λογισμικού.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), αναγνωρίζοντας τη σοβαρότητα των εντοπισμένων προκλήσεων του διαδικτύου σε σχέση με το μέλλον της ψηφιοποίησης, θέτει ψηλά στην ατζέντας της, την εμπιστοσύνη και ενδυνάμωση των πολίτων. Έτσι, έχει ήδη διαμορφώσει ένα νομικό πλαίσιο σχετικά με τον γενικό κανονισμό για την προστασία των δεδομένων (GDPR) από το 2018. Ταυτόχρονα, η ΕΕ διαμορφώνει πολιτικές καθώς και στρατηγικές προκειμένου να ξεπεράσει τις νέες προκλήσεις της και να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της στο πλαίσιο μιας συνεχώς μεταβαλλόμενης παγκόσμιας κατάστασης στα πλαίσια της επεκτεινόμενης ψηφιοποίησης σε όλους και περισσότερους τομείς. Η πρωτοβουλία για το διαδίκτυο επόμενης γενιάς (Next Generation Internet (NGI)) αποτελεί ένα πανίσχυρο εργαλείο που στοχεύει στην αναδιαμόρφωσή του υφιστάμενου αναπτυσσόμενου διαδικτύου σε ανθρώπινο διαδίκτυο. Ένα διαδίκτυο που θα ανταποκρίνεται στις θεμελιώδεις ανθρώπινες ανάγκες, συμπεριλαμβανομένης της αξιοπιστίας, της ασφάλειας και της ενσωμάτωσης, του σεβασμού στην ιδιωτική ζωή, της συνεργασίας και της πολυμορφίας, αντικατοπτρίζοντας τις αξίες και τους κανόνες που πρέπει να απολαμβάνουν όλοι οι ευρωπαίοι πολίτες. Η ΕΕ έχει αναγνωρίσει τον σημαντικό ρόλο των τεχνολογιών κατανεμημένου καθολικού για την αναδιάρθρωση του τρέχοντος διαδικτύου, χρηματοδοτώντας μια σειρά έργων που αξιοποιούν και εξελίσσουν τις τεχνολογίες αυτές (blockchain) και δημιουργώντας μια ευρωπαϊκή υποδομή υπηρεσιών blockchain (EBSI) από το 2018.
Το έργο ONTOCHAIN χρηματοδοτείται από το Νext Generation Internet και το πρόγραμμα έρευνας και καινοτομίας Horizon 2020 της ΕΕ. Στόχος του είναι να ενισχύσει και να υποστηρίξει την καινοτομία και την επιχειρηματικότητα στις υπηρεσίες του διαδικτύου, ώστε να αναπτυχθούν αξιόπιστες λύσεις διαχείρισης της γνώσης βασισμένες στο blockchain που θα αποτελούν μέρος μιας ευρύτερης, ανοιχτής πλατφόρμας λογισμικού ONTOCHAIN. Ταυτόχρονα, το έργο ONTOCHAIN στοχεύει στη διαμόρφωση ενός οικοσυστήματος που εμπλέκει επιστημονικές και επαγγελματικές κοινότητες στη δημιουργία αυτής της πλατφόρμας καθώς και διαμορφώνει και πειραματίζεται με επιχειρηματικά μοντέλα μελλοντικών αποκεντρωμένων εφαρμογών που διασφαλίζουν τη εμπιστοσύνη και ενδυναμώνουν τους χρήστες. Εκτός από τις τεχνολογίες blockchain xχρησιμοποιεί και τεχνολογίες του σημασιολογικού ιστού (Semantic Web) για τη δημιουργία αυτού του νέου οικοσυστήματος λογισμικού που οραματίζεται για την αξιόπιστη, ανιχνεύσιμη και διαφανή διαχείριση οντολογικής γνώσης.
Επίσης, διερευνά και παρέχει νέα διαλειτουργικά δεδομένα εντός και εκτός αλυσίδας (blockchain), όπως οντολογίες, μεθόδους διαχείρισης γνώσεων και πληροφοριών, και άλλα. Το οικοσύστημα/πλατφόρμα λογισμικού ONTOCHAIN αποτελεί βασικά μια νέα σουίτα πρωτοκόλλων κατάλληλων για καινοτόμες κατανεμημένες εφαρμογές και έτσι, μπορεί να επιτύχει αξιόπιστη ανταλλαγή πληροφοριών, αλλά και επεξεργασία αξιόπιστου περιεχομένου σε μελλοντικές αποκεντρωμένες εφαρμογές. Αναπτύσσει μια κλιμακούμενη τεχνολογία blockchain με αποκεντρωμένες και σημασιολογικά εμπλουτισμένες τεχνολογίες. Προκαταρκτική θεωρητική και εφαρμοσμένη έρευνα λαμβάνει χώρα στο έργο, προκειμένου να σχεδιαστεί ένα πολυεπίπεδο και σπονδυλωτό τεχνολογικό πλαίσιο που θα επιτρέπει το ορισμό κα την εφαρμογή κλιμακωτής εξουσιοδοτημένης πρόσβασης και μοντέλων διακυβέρνησης δεδομένων που υλοποιούνται από μια πληθώρα διαφορετικών επιχειρησιακών λογικών.
«Οι αξιόπιστες κατανεμημένες εφαρμογές (dApps) επαναφέρουν την εξουσία των δεδομένων και της πληροφορίας στους πολίτες και ενισχύουν έναν νέο οικονομικό κλάδο πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ με υψηλό κοινωνικό αντίκτυπο. Η πλατφόρμα ΟΝTΟCHAIN παρέχει βιβλιοθήκες λογισμικού και υπηρεσιών για αποκεντρωμένες ταυτότητες, ανταλλαγή επαληθεύσιμων διαπιστευτηρίων, διαχείριση φήμης, εξαγωγή γνώσεων, επεξεργασία δεδομένων με σεβασμό στην ιδιωτικότητα, λογοδοσία στον χειρισμό δεδομένων, διαχείριση πνευματικών δικαιωμάτων και πολλά άλλα. Το τρένο έχει ήδη αναχωρήσει και η ΕΕ έχει ως στόχο και πρέπει να βρίσκεται στα πρώτα βαγόνια της…». υποστηρίζει ο Επικεφαλής Ερευνητής Αθανάσιος Γ. Παπαϊωάννου από το Εργαστήριο Υπηρεσιών, Τεχνολογιών και Οικονομικών (STEcon) του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών που διευθύνει ο Καθηγητής Γεώργιος Δ. Σταμούλης.
«Σήμερα οι ψηφιακοί και φυσικoί κόσμοι μας συγκλίνουν σε ένα σημείο που έχει μεγάλη απήχηση στους ίδιους τους πολίτες, στην κοινωνία μας και σε όλους τους τομείς της οικονομίας. Είναι πλέον δυνατόν για τους πολίτες από όλο τον κόσμο να συμμετέχουν στη δημιουργία και τη χρήση της γνώσης όπως ποτέ πριν, χάρη στο διαδίκτυο. Ωστόσο, το διαδίκτυο δεν μπορεί να διασφαλίσει ότι αποφεύγεται η προκατάληψη ή η συστηματική κατάχρηση της εμπιστοσύνης των πολιτών. Πράγματι, ο τρόπος με τον οποίο η γνώση παράγεται, επιμελείται και αποθηκεύεται στον ψηφιακό μας κόσμο δεν εμποδίζει την παραβίαση προσωπικού απορρήτου και την εκμετάλλευση προσωπικών δεδομένων, που πηγάζουν από την άγνωστη προέλευση πληροφοριών, την ανωνυμία υπέρ εγκληματικών δραστηριοτήτων, τις προκαταλήψεις σε αλγόριθμους τεχνητής νοημοσύνης, τη διάδοση ψευδών ειδήσεων, τις αναντιστοιχίες δεξιοτήτων, τις σοβαρές παραβιάσεις της ασφάλειας … Η διαμόρφωση ενός αξιόπιστου ψηφιακού μέλλοντος για την Κοινωνία μας και η ανταπόκριση στις τρέχουσες ανάγκες, την ταυτότητα, την ιδιωτικότητα, την ασφάλεια και τον έλεγχο της ψηφιακής ζωής των πολιτών θα πρέπει να είναι τα τέσσερα βασικά σημεία που πρέπει να ενσωματώσουν οι νέες ψηφιακές τεχνολογίες/ υπηρεσίες. κοινοπραξία ONΤΟCHAIN και το δίκτυο ευρωπαίων μελών συνεργάζονται στενά για την καινοτομία στην λογική του διαδικτύου των ανθρωπινών αξιών, σε διαφορετικούς τομείς εφαρμογών, όπως eEducation, eHealth, eGovernment, eCommerce, eTourism, eInfrastructures κ.ο.κ., συμβάλλοντας στην ενίσχυση της ψηφιακής ηγεσίας της Ευρώπης», λέει η συντονίστρια του έργου ONTOCHAIN, Dr. Caroline Barelle από το τμήμα έρευνας και ανάπτυξης της EUROPEAN DYNAMICS (Αθήνα) με επικεφαλής την κ. Αναστασία Γαρμπή.
