Γράφει ο Πάνος Ν. Αβραμόπουλος*
Και όμως συνέβη το παντελώς ανερμήνευτο και ανεξήγητο γεγονός στις διενεργηθείσες εκλογές. Ο Βενιζέλος και το κόμμα του οι Φιλελεύθεροι, υπέστησαν πανωλεθρία. Εξέλεξαν μόνο εκατόν δεκαοκτώ βουλευτές, έναντι διακοσίων πενήντα ενός της Ενωμένης Αντιπολίτευσης. Και το χειρότερο όλων, ο Ελευθέριος Βενιζέλος δεν κατόρθωσε καν να εκλεγεί βουλευτής.
Σίγουρα άδικη αμοιβή για τον μεγάλο έλληνα, που τόσα πολλά είχε προσφέρει στην πατρίδα. Ακόμα και σήμερα οι αναλυτές και οι ιστορικοί δεν έχουν κατορθώσει επακριβώς να ερμηνεύσουν τα αίτια της αναπάντεχης ήττας, που αντίστοιχη ωστόσο είχαμε ξανασυναντήσει στο πρόσωπο του επίσης λαμπρού μεταρρυθμιστή έλληνα πολιτικού Χαριλάου Τρικούπη.
Βέβαιον όμως είναι ότι συνετέλεσαν σημαντικά οι παρακάτω παράγοντες. Οι μακροχρόνιοι πόλεμοι επι μια εικοσαετία είχαν προξενήσει ένα αφόρητο αίσθημα κορεσμού και ηθικής εξάντλησης στον ελληνικό λαό. Ακόμα ο Βενιζέλος την περίοδο των πολέμων είχε κυβερνήσει με έναν τρόπο σκληρό, ενίοτε και αυταρχικό, όταν το επέτασσαν οι δύσκολες συνθήκες του πολέμου. Δεν έπαυε ωστόσο να προξενεί δυσφορία αυτής της μορφής η διακυβέρνηση στον ελληνικό λαό. Τέλος οι αλλεπάλληλες παρεμβάσεις των συμμάχων την περίοδο 1915-1917 και ειδικότερα των Άγγλων, είχαν προξενήσει ηθική απέχθεια στον ελληνικό λαό.
Πως εξελίσσονταν τα πράγματα όμως μετά την ήττα του Βενιζέλου; Ο αντιβασιλέας Παύλος Κουντουριώτης με την ήττα των Φιλελευθέρων και ως επιστήθιος φίλος και συνεργάτης του Βενιζέλου παραιτείται. Αντιβασιλέας ανέλαβε η βασιλομήτωρ Όλγα, ενώ παράλληλα στις 22 Δεκεμβρίου 1920 έλαβε χώρα δημοψήφισμα, το οποίο απεφάνθη συντριπτικά για την επάνοδο του Κωνσταντίνου του Α΄.
Ο Κωνσταντίνος που τόσο δεινά είχε επισωρεύσει με την αλαζονεία του, τα εγωπαθή του σύνδρομα και τις εξωθεσμικές και ολέθριες παρεμβάσεις του στην εξωτερική πολιτική της χώρας και που τα οποία τόσο ακριβά είχαν στοιχίσει στην Ελλάδα, επανέρχονταν στο στέμμα. Ένα δημοψήφισμα που σίγουρα δεν είχε την σφραγίδα της έντιμης διενέργειας του.
Ενδεικτικό είναι άλλωστε και το ποσοστό που ανέδειξε, της τάξης του 99%, το οποίο αναμφίβολα παραπέμπει σε δικτατορίες. Οι εκλογές όμως της 1-ης Νοεμβρίου του 1920, είχαν και ένα άλλο σημαντικό γεγονός. Η προκύψασα Βουλή στις 25 Ιανουαρίου του 1921 αυτοανακηρύχτηκε συντακτική και ανέλαβε πρωτοβουλίες για τη σύνταξη νέου συντάγματος.
Ωστόσο παρότι το αντιβενιζελικό στρατόπεδο είχε συντριπτική πλειοψηφία στη Βουλή, η χώρα θα ξαναμπεί στη δίνη της πολιτικής αστάθειας. Οι κυβερνήσεις θα ανεβοκατέβαιναν αυτή την περίοδο με συχνότητα ασανσέρ, κλονίζοντας συθέμελε την προσπάθεια ανασυγκρότησης του τόπου.
Παραθέτουμε παρακάτω τα τραγικά βραχύβια κυβερνητικά μας σχήματα, προκειμένου να έχει μια σαφή εικόνα ο αναγνώστης. Για τρείς μήνες αναλαμβάνει ο Δημήτριος Ράλλης. Δυο μήνες πρωθυπουργός ο Νικόλαος Καλογερόπουλος και δεκατέσσερις μήνες ο Δημήτριος Γούναρης. Για έξι μόνον ημέρες ο Νικόλαος Στράτος !!!, τέσσερις μήνες ο Ναξιώτης Πέτρος Πρωτοπαπαδάκης και είκοσι ημέρες ο Νικόλαος Τριανταφυλλάκης. Για μια ημέρα τέλος ο αντιστράτηγος Αναστάσιος Χαραλάμπης στις 16 Σεπτεμβρίου του 1922.
Και βαίνουμε χρονικά όπως σίγουρα θα υποψιάζεται ο αναγνώστης στις τραγικές και αποφράδες ημέρες για την πατρίδα, μετά την Μικρασιατική Καταστροφή. Ποιό ήταν ωστόσο το πολιτικό διακύβευμα των εκλογών του 1920, που επικαθόρισε μοιραίως τα κατοπινά βήματα της σύγχρονης ιστορικής μας εκπόρευσης και οδήγησε στην εθνική τραγωδία της Μικρασιατικής καταστροφής, αλλά και ποιά ήταν η πολιτική που ακολούθησαν οι αντιβενιζελικές κυβερνήσεις, καθώς και ο Κωνσταντίνος ο Α΄, ο οποίος ήδη απο την περίοδο του Εθνικού Διχασμού επιχειρούσε εξωθεσμικές παρεμβάσεις στην εξωτερική πολιτική της χώρας;
Στην φωτογραφία η βασίλισσα Όλγα – ήταν μέλος της περίφημης βασιλικής δυναστείας των Ρομανόφ της Ρωσίας – που θα αναλάβει την αντιβασιλεία της Ελλάδος, μετά την παραίτηση του ναυάρχου Παύλου Κουντουριώτη, η οποία έρχεται ως επακόλουθο της συντριπτικής ήττας των Φιλελευθέρων στις εκλογές και βεβαίως της πολιτικής περιθωριοποίησης του Ελευθερίου Βενιζέλου, του οποίου ο ναύαρχος Παύλος Κουντουριώτης ήταν επιστήθιος φίλος και συνεργάτης. Συνεχίζεται…
*Ο συγγραφέας Πάνος Ν. Αβραμόπουλος είναι υποψήφιος Βουλευτής της «Ένωσης Κεντρώων» στην Α΄ Αθηνών.
