«Λάρισα, η πόλη του καφέ»… Μια άποψη που έχει επικρατήσει στο Πανελλήνιο και μοιάζει να αποτελεί πλέον κλισέ σε κάθε συζήτηση που κάνει Λαρισαίος με κατοίκους άλλων πόλεων. Η παραπάνω άποψη, μέχρι τώρα, βασίζονταν περισσότερο στην αίσθηση, παρά σε πραγματικά στοιχεία. Ήταν η αίσθηση που λάμβανε ένας επισκέπτης, ο οποίος δεν ήταν μόνιμος κάτοικος Λάρισας, κατά τη διάρκεια μιας βόλτας καθώς έβλεπε παντού γύρω του – κυρίως στις πλατείες του κέντρου και στους πεζοδρόμους – αναρίθμητα καφέ. Αυτά τα καφέ είχαν θαμώνες που τα κατέκλυζαν από το πρωί και η εικόνα των γεμάτων καφετεριών κυριαρχούσε μέχρι αργά το βράδυ.
Τα παραπάνω στιγμιότυπα δημιουργούσαν την εντύπωση ότι στη Λάρισα η ζωή κινείται σε διαφορετικούς, περισσότερο χαλαρούς, ρυθμούς απ’ ότι συμβαίνει σ’ άλλες ελληνικές πόλεις. Σε συνδυασμό δε με την ονομαστή νυχτερινή ζωή των μπουζουκιών κατά τις περασμένες δεκαετίες, η Λάρισα απέκτησε τον χαρακτηρισμό της πόλης που… δεν κοιμάται ποτέ.
Μάλιστα, όλη αυτή η εικόνα έπλασε συνειρμούς ότι οι Λαρισαίοι διαθέτουν πολλά χρήματα και γι’ αυτό έχουν τη δυνατότητα ολημερίς να κάθονται στις καφετέριες και το βράδυ να… τα σπάνε στα μπουζούκια, σε αντίθεση με τις άλλες πόλεις όπου η καθημερινότητα των κατοίκων τους έχει εντελώς διαφορετικά – περισσότερο μίζερα – δεδομένα.
Το 18% των τοπικών επιχειρήσεων πωλούν καφέ και φαγητό
Η larissanet σήμερα παρουσιάζει αριθμητικά στοιχεία που καταδεικνύουν αβίαστα ότι στην πόλη μας έχει δημιουργηθεί ένα… φαινόμενο. Το φαινόμενο αυτό σίγουρα χρήζει πολυεπίπεδης ανάλυσης από επιστήμονες διαφόρων ειδικοτήτων και κλάδων, καθώς τα νούμερα είναι αποκαλυπτικά και προκαλούν αίσθηση ακόμη και σε ανθρώπους που έχουν πλήρη εικόνα της τοπικής αγοράς. Σύμφωνα με τα στοιχεία που διατηρεί το Επιμελητήριο Λάρισας στην πόλη μας και μέχρι τις 30 Ιουνίου 2014 υπήρχαν 1.674 επιχειρήσεις που έχουν ως βασική τους δραστηριότητα την πώληση καφέ (καφετέριες, καφενεία, streetcafé κ.α.). Αυτό το νούμερο γίνεται περισσότερο σημαντικό αν αναλογιστεί κάποιος πως το σύνολο των πάσης φύσεως και μορφής επιχειρήσεων που είναι εγγεγραμμένες στο τοπικό Επιμελητήριο φτάνει τις 16.308.
Με τη «γλώσσα των αριθμών» προκύπτει ότι το 10% των επιχειρήσεων που βρίσκονται στην πόλη της Λάρισας έχει να κάνει με την πώληση καφέ. Χωρίς να διαθέτουμε συγκρίσιμα αριθμητικά στοιχεία, είναι προφανές ότι τέτοιο ποσοστό καφετεριών σε σχέση με τις υπόλοιπες επιχειρήσεις είναι δύσκολο να υπάρχει σε άλλη ελληνική πόλη, εξαιρουμένων των νησιών λόγω της τουριστικής κίνησης.
Παράλληλα, έχει ενδιαφέρον να δούμε την αναλογία καφετεριών προς τους κατοίκους που δραστηριοποιούνται στη Λάρισα. Ο Δήμος Λαρισαίων με βάση την απογραφή του 2011 είχε 162.591 κατοίκους. Με δεδομένα ότι: κάποιοι που διαμένουν στη Λάρισα δεν απογράφηκαν σε αυτή, την πόλη επισκέπτονται καθημερινά πολίτες από όλο το νομό, κάτοικοι άλλων πόλεων κλπ. μπορούμε να προσδιορίσουμε ότι στη Λάρισα δραστηριοποιούνται 200.000 άνθρωποι.
Η αναλογία που προκύπτει με βάση των αριθμό των καφετεριών είναι καταλυτική. Στη Λάρισα υπάρχει μία καφετέρια για 119 κατοίκους και επισκέπτες… Αν δεν είναι παγκόσμια πρωτοτυπία τότε σίγουρα η πόλη καταγράφει μία από τις μεγαλύτερες συγκεντρώσεις καφετεριών εντός του πολεοδομικού συγκροτήματος.
Με άλλα λόγια, η πώληση καφέ είναι η βαριά βιομηχανία της Λάρισας.
Παράλληλα, σημαντικοί είναι οι αριθμοί και για τις επιχειρήσεις εστίασης που διατηρούνται στην περιοχή.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του τοπικού Επιμελητηρίου στο Δήμο Λαρισαίων υπάρχουν 1.269 επιχειρήσεις εστίασης (ταβέρνες, τσιπουράδικα, fastfood κλπ.). Άρα και το ποσοστό των σημείων όπου σερβίρεται φαγητό, σε σχέση με τον συνολικό αριθμό των επιχειρήσεων, σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να θεωρηθεί αμελητέο, καθώς φτάνει το 8%. Συνοψίζοντας, το 18% των επιχειρήσεων που υπάρχουν στη Λάρισα πωλούν είτε καφέ, είτε φαγητό.
Περισσότερες καφετέριες και ταβέρνες στην κρίση
Ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα στοιχεία για την «αντοχή» που δείχνουν να έχουν οι τομείς των καφέ, αλλά και των επιχειρήσεων εστίασης, στη Λάρισα και στα χρόνια της οικονομικής κρίσης. Από την 1/1/2011 έως τις 30/6/2014 στο Δήμο Λαρισαίων άνοιξαν 3.597 επιχειρήσεις, ενώ διέκοψαν τη λειτουργία τους 4.349. Δηλαδή το ισοζύγιο είναι αρνητικό κατά 752 επιχειρήσεις. Η κατάσταση, για την ίδια χρονική περίοδο, είναι εντελώς διαφορετική στους κλάδους καφέ και εστίασης.
Αναλυτικά, από την 1/1/2011 έως και τις 30/6/2014 έκαναν έναρξη 447 επιχειρήσεις καφέ, ενώ το ίδιο διάστημα έκλεισαν 372. Το ισοζύγιο είναι θετικό κατά 75 επιχειρήσεις.
Παράλληλα, από την 1/1/2011 έως και τις 30/6/2014 άνοιξαν 316 επιχειρήσεις εστίασης, ενώ έκλεισαν 272. Το ισοζύγιο και σ’ αυτήν την περίπτωση είναι θετικό κατά 44 επιχειρήσεις.
Αξίζει να σημειωθεί ότι αντίστροφη τάση, δηλαδή να κλείνουν περισσότερες επιχειρήσεις καφέ – εστίασης απ’ όσες ανοίγουν παρατηρείται στην πόλη της Λάρισας μόνο κατά το πρώτο εξάμηνο του 2014.
Σύμφωνα με το Επιμελητήριο από τον Ιανουάριο έως και τον Ιούνιο του 2014 έκαναν έναρξη 61 επιχειρήσεις καφέ και εστίασης, ενώ την ίδια περίοδο έκλεισα 103.
Δ. Αδάμ: «Τα στοιχεία δείχνουν… φούσκα»
Η larissanet, πέρα από τα αριθμητικά στοιχεία, προχωράει και στην «ακτινογραφία» του χώρου των καφετεριών, ζητώντας την άποψη του προέδρου του Επιμελητηρίου Λάρισας Δημήτρη Αδάμ για την ανάλυση του φαινομένου. «Δεν υπάρχει επαγγελματική παιδεία. Υπάρχει η τάση να αντιγράφουμε χωρίς να λαμβάνουμε υπόψη κατά πόσο χωράει και νέους επαγγελματίες ένας χώρος» υπογραμμίζει ο κ. Αδάμ και απαντώντας σε ερώτησή μας επιβεβαιώνει πως «τα στοιχεία δείχνουν πως ο συγκεκριμένος χώρος είναι φούσκα».
Ζητώντας από τον πρόεδρο του Επιμελητηρίου να περιγράψει τους ανθρώπους που μπαίνουν στον χώρο των καφέ στη Λάρισα δηλώνει πως «πρόκειται για νέους ανθρώπους, κατά κύριο λόγο με όνειρα και φιλοδοξίες, που όμως επενδύουν με λάθος στόχευση ώστε να γίνουν επαγγελματίες.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να φεύγουν γρήγορα απ’ την αγορά. Και ξέρουμε καλά πως όταν κάποιος φεύγει από την αγορά είναι πολύ δύσκολο να μην αφήσει οικονομικές εκκρεμότητες που έχουν να κάνουν με τη μη πληρωμή ενοικίων, προμηθευτών, μισθοδοσίας εργαζόμενων κλπ.».
Ο κ. Αδάμ επισημαίνει πως σχεδόν σε καθημερινή βάση τον προσεγγίζουν νέοι άνθρωποι και η πρώτη ερώτηση που του κάνουν αφορά το ενδεχόμενο να ανοίξουν μία καφετέρια. «Αυτό που τους λέω είναι να μην πάρουν τον εύκολο δρόμο. Δεν χωράει άλλα καφέ αυτή η πόλη. Πλέον, κάθε παρέα έχει το καφέ της» επισημαίνει και προσθέτει «τους καλώ να ψάξουν και να βρουν κάτι καινούργιο να κάνουν. Να μην ανοίξουν ένα ακόμη σημείο φτηνής εστίασης ή ένα ακόμη σημείο καφέ».
Αξίζει να σημειωθεί πως σ’ αυτό το σημείο ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Λάρισας επισημαίνει ότι «υπάρχουν καφετέριες στην πόλη μας που φτάνουν να απασχολούν έως και 25 άτομα προσωπικό» και αναφέρεται σε διάφορα ζητήματα που δημιουργούν πρόβλημα στους επιχειρηματίες του συγκεκριμένου κλάδου. «Υπάρχουν ασάφειες σε σχέση με τις μόνιμες κατασκευές σε κοινόχρηστους χώρους, ενώ είναι παραλογισμός να τιμωρούνται με δεκαήμερο κλείσιμο της καφετέριας επειδή η επιχείρηση βαρύνεται με τρία αδικήματα που δεν έχουν τελεσιδικήσει» υπογραμμίζει ο κ. Αδάμ και συνεχίζει: «Όταν κλείνεις μια επιχείρηση ο εργαζόμενος μένει χωρίς μισθό, τα κρατικά ταμεία χωρίς τον ΦΠΑ, ενώ αν μείνει για τόσες ημέρες κλειστό ένα κατάστημα τότε υπάρχει και μετακίνηση πελατών που μπορεί να οδηγήσει ακόμη και στο λουκέτο. Πρώτα οι ποινές θα πρέπει να έχουν τελεσιδικήσει και μετά να υπάρχει μόνο οικονομική επίπτωση και όχι κλείσιμο της επιχείρησης».
«Ο τζίρος στις καφετέριες έπεσε 40%»
Απευθυνθήκαμε σε επαγγελματίες του δραστηριοποιούνται πολλά χρόνια στην πόλη της Λάρισας διαθέτοντας καφετέριες και ζητήσαμε την δική τους οπτική σε σχέση με την κατάσταση που βιώνει ο χώρος.
«Ανοίγουν συνέχεια καφετέριες, σε σχέση με άλλες επιχειρήσεις, γιατί το στήσιμο ενός καφέ είναι περισσότερο εύκολο. Βέβαια, έχει ένα σεβαστό οικονομικό κόστος, όμως δεν χρειάζεται ιδιαίτερη εξειδίκευση. Άλλωστε πολλοί απ’ αυτούς που ανοίγουν μια καφετέρια, δούλευαν πρώτα στο σέρβις και μετά αποφάσισαν να κάνουν τη δική του επιχείρηση» υπογραμμίζουν.
Έχει ενδιαφέρον το στοιχείο ότι «από τις καφετέριες που έχει η Λάρισα το 30%… βγαίνει οικονομικά» λένε άνθρωποι του χώρου και εξηγούν πως «μόνο το παραπάνω ποσοστό μπορεί να πληρώνει δεκάδες κρατικούς φορείς όπως Εφορία, ΦΠΑ, ΟΑΕΕ, ΙΚΑ, Δήμο, εταιρείες πνευματικών δικαιωμάτων κ.α. και παράλληλα να μένει ένα μεροκάματο και για τον ιδιοκτήτη».
Σε ότι αφορά τις καφετέριες που δεν βγάζουν τα έξοδά τους, αυτές γρήγορα αλλάζουν χέρια ή οι ιδιοκτήτες με ανακαινίσεις προσπαθούν να αναθερμάνουν το ενδιαφέρον των πολιτών.
Σύμφωνα με ανθρώπους του χώρου μια επιχείρηση καφέ απαιτεί ένα κεφάλαιο που να κινείται μεταξύ 70.000 και 100.000 ευρώ, ενώ υπάρχουν καφετέριες που στοίχισαν αρκετές εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ, όπως επίσης υπάρχουν και τα streetcafé που απαιτούν ένα κεφάλαιο περί τις 30.000 ευρώ.
Συνάμα, διαπιστώνουν πως «η πλατεία Ταχυδρομείου διατηρεί τη δυναμική της σε σχέση με τις καφετέριες, αν και τα ενοίκια είναι εφικτό να πέσουν λίγο μετά από πολύ συζήτηση με τον ιδιοκτήτη».
Οι επαγγελματίες υπογραμμίζουν πως «στη Λάρισα τα χρόνια της κρίσης η τιμή του καφέ έπεσε 25 – 30% και πλέον κινείται μεταξύ 2,50 και 3,50 ευρώ. Παράλληλα, τόσο η επισκεψιμότητα, όσο και ο τζίρος έχει πέσει κατά 40%».
Σε ότι αφορά τις καταναλωτικές συνήθειες των Λαρισαίων οι άνθρωποι που ασχολούνται με τις καφετέριες επισημαίνουν ότι «πλέον οι πολίτες κάθονται περισσότερο – κατά μέσο όρο δυόμισι ώρες – και καταναλώνουν μόνο ένα καφέ, χωρίς να περνούν σε δεύτερη παραγγελία π.χ. ποτό ή να κερνούν την παρέα τους».
Ως την καλύτερη περίοδο για τα καφέ της Λάρισας προσδιορίζουν τα τέλη της δεκαετίας του ’80 όταν και άρχισαν οι πεζοδρομήσεις στο κέντρο, με τις καλές εποχές να ολοκληρώνονται το 2004. «Από τότε η κίνηση… έκατσε» όπως επισημαίνουν χαρακτηριστικά.
«Η δουλειά μας δεν είναι Ελντοράντο. Απαιτεί γνώση και ο επαγγελματίας θα πρέπει να είναι άπειρες ώρες στο μαγαζί του. Είναι μια γρήγορη δουλειά που δύσκολα την ελέγχεις και δεν μπορείς να ξέρεις από την αρχή την απόδοσή της» επισημαίνουν χαρακτηριστικά.
