Γράφει ο Λευτέρης Παρτσάλης
(Πρώτη δημοσίευση 18/10/2015)
Σίγουρα με δυσκολία περιγράφει κανείς την κατάσταση που επικρατεί αυτή τη στιγμή στο νησί. Δεν έχω μάθει να γράφω κείμενα αλλά να μιλάω με εικόνες. Οσο κάθεσαι κοντά στα γεγονότα το μάτι σου αφαιρεί και αφαιρεί συνέχεια εικόνες επιλέγοντας στο τέλος τις στιγμές. Συγκεκριμένες και λίγες.
Greek hospitality, three grandmothers are taking care of a baby migrant. #lesvos #migrant #baby #lefterispartsalis pic.twitter.com/cYHgsqvAU0
— Lefteris Partsalis (@Partsalis_L) October 18, 2015
Έτσι το απόγευμα που τραβήχτηκε η εικόνα απλά είχα πάει στο camp πρωτοβουλίας αλληλεγγύης η όπως το λένε εδώ οι εθελοντές το camp των misfits. Τρείς γιαγιάδες ξαπόστεναν την ώρα που μια γυναίκα μπροστά τους προσπαθούσε να ταΐσει το μωρό της ενώ αυτό έκλαιγε ασταμάτητα. Οι γιαγιάδες μιλώντας της με ελληνική μυτιλινιά διάλεκτο, της ζήτησαν το μωρό. Από τις κινήσεις το κατάλαβε και τους το έδωσε. Εκείνη τη στιγμή γέλασα από ευτυχία, μου άρεσε αυτό που έβλεπα. Σήκωσα τη μηχανή μου και πήρα την εικόνα.
Μία μέρα μετά η εικόνα έχει κάνει το γύρο του διαδικτύου. Το να γίνει viral μου έδωσε χαρά γιατι είναι μία προσέγγιση απο την πλευρά των κατοίκων. Δεν έχει να κάνει με εθελοντές, που ούτως η άλλως ήρθαν για να βοηθήσουν και έχουν δώσει την ψυχή τους, έχει να κάνει με το πώς αντιμετωπίζει η κοινωνία του νησιού αυτή την ανθρωπιστική κρίση. Έδω στην πρώτη γραμμή που κανείς θα περίμενε κραυγές αγανάκτησης, αυτοί εδώ οι άνθρωποι που ζούν απο τον τουρισμό και την καλλιέργεια της γής, διδάσκουν μαθήματα ανθρωπιάς.Γι’ αυτό ναί είμαι χαρούμενος που η εικόνα αυτή είχε τόση απήχηση.
Ωστόσο η κρίση συνεχίζεται καθώς και οι αγώνες των κατοίκων και των εθελοντών.
Στο σήμερα
Έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 93 ετών σήμερα, η Αιμιλία Καμβύση, μια από τις τρεις «γιαγιάδες της Συκαμνιάς».
Η φωτογραφία των τριών γιαγιάδων το καλοκαίρι του 2015, να περιποιούνται ένα βρέφος μίας γυναίκας πρόσφυγα από τη Συρία που μόλις είχε αποβιβασθεί στην ακτή, έκανε τον γύρο του κόσμου.
Η φωτογραφία αποτέλεσε την αφορμή το 2016 να προταθούν για το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης.
Οι τρεις γυναίκες συνέχισαν για μεγάλο διάστημα να κάνουν το ίδιο, προσφέροντας ό,τι μπορούσαν στους πρόσφυγες, όλον αυτόν τον καιρό που το χωριό τους έγινε το επίκεντρο της παγκόσμιας προσφυγικής-ανθρωπιστικής κρίσης.
Από τις τρεις γιαγιάδες, πρώτη η Μαρίτσα Μαυραπίδου πέθανε το 2019 σε ηλικία 92 ετών και ακολούθησε το 2022 η Ευστρατία Μαυραπίδου σε ηλικία 96 ετών.
Και οι τρεις γυναίκες ήταν παιδιά προσφύγων από το μικρασιατικό Μοσχονήσι και αποτέλεσαν σύμβολο της αλληλεγγύης του λαού της Λέσβου στους εκατοντάδες χιλιάδες Σύρους – στη μεγάλη πλειοψηφία τους – πρόσφυγες, που πέρασαν τη διετία 2015-2016 από τις απέναντι ακτές στο νησί.
Με μια συγκινητική ανάρτηση ο Λευτέρης Παρτσάλης – ο φωτογράφος της θρυλικής φωτογραφίας με τις “γιαγιάδες της Λέσβου” – αποχαιρετά τη γιαγιά Μηλίτσα ( Αιμιλία Καμβύση) που έφυγε από τη ζωή.
Γράφει ο Λευτέρης Παρτσάλης:
“Μέρες απόλυτης σήψης επέλεξες να φύγεις γιαγιά Μηλίτσα.
Το φωτεινό παράδειγμα που μας χάρισες, θα μένει πάντα εκεί στην ιστορία, να μας θυμίζει Ανθρώπους που κρυμμένοι ανάμεσα μας, ήσυχα και σιωπηλά, κάνουν πράξεις που μας ανυψώνουν σαν είδος.
Πολλοί λένε για ένα κύκλο που έκλεισε, όμως το παράδειγμα που δωσατε θα είναι πάντα εκεί να μας επαναφέρει στην ανθρωπιά και την αλληλεγγύη.
Αντίο γιαγιά Μηλίτσα.”
Πώς τράβηξα τη φωτογραφία που συγκίνησε τα social media
«Απεσταλμένος από το Rizopoulospost, έμεινα εκεί περίπου πέντε ημέρες. Από την πρώτη μέρα δεν έβλεπες άλλο τίποτα από δεκάδες βάρκες να φθάνουν και να ξεχύνονται μικρά παιδιά με βουρκωμένα μάτια, ηλικιωμένες γυναίκες, άνθρωποι κάθε ηλικίας βρεγμένοι και τρομοκρατημένοι. Σύντομα κατάλαβα ότι πολλές εικόνες βρίσκονται στο πίσω μέρος, εκεί που εθελοντές και κάτοικοι έδιναν την ψυχή τους. Έτσι και ή στιγμή της φωτογραφίας. Μια στιγμή μεγαλοψυχίας και ελληνικής λεβεντιάς, από αυτή που μόνο στα χωριά μπορεί να συναντήσει κανείς. Τρεις γιαγιάδες είχαν καθίσει στο παγκάκι την ώρα που μια γυναίκα μπροστά τους προσπαθούσε να ταΐσει το μωρό της ενώ αυτό έκλαιγε ασταμάτητα. Οι γιαγιάδες μιλώντας της με ελληνική Mυτιλινιά διάλεκτο, της ζήτησαν το μωρό. Από τις κινήσεις τους το κατάλαβε και τους το έδωσε. Εκείνη τη στιγμή γέλασα από ευτυχία, μου άρεσε αυτό που έβλεπα. Σήκωσα τη μηχανή μου και τράβηξα την εικόνα. Μία μέρα μετά η φωτογραφία έχει κάνει το γύρο του διαδικτύου. Το να γίνει viral μου έδωσε χαρά γιατί είναι μία προσέγγιση από την πλευρά των κατοίκων. Δεν έχει να κάνει με εθελοντές, που ούτως η άλλως ήρθαν για να βοηθήσουν και έχουν δώσει την ψυχή τους, έχει να κάνει με το πώς αντιμετωπίζει η κοινωνία του νησιού αυτή την ανθρωπιστική κρίση. Εδώ στην πρώτη γραμμή που κανείς θα περίμενε κραυγές αγανάκτησης, αυτοί εδώ οι άνθρωποι που ζουν από τον τουρισμό και την καλλιέργεια της γης, διδάσκουν μαθήματα ανθρωπιάς».
