Ο Ντόναλντ Τραμπ και η πανδημία έχουν αλλάξει την πολιτική των δαπανών.
Το 1993, όταν ο Μπιλ Κλίντον πραγματοποίησε την πρώτη του πλήρη συνέντευξη τύπου ως πρόεδρος, το εθνικό χρέος ανήλθε στο 63% του ΑΕΠ και η Αμερική βρισκόταν σε ύφεση. Στις πρώτες παρατηρήσεις του είχε τονίσει ότι θα μειώσει το έλλειμμα προτού μιλήσει για τυχόν σχέδια τόνωσης της οικονομίας.
Το 2009, όταν ο επόμενος Δημοκρατικός πρόεδρος, Μπαράκ Ομπάμα, πραγματοποίησε την πρώτη του συνέντευξη Τύπου, το δημόσιο χρέος ήταν 77% του ΑΕΠ και η Αμερική ανακουφιζόταν από τη Μεγάλη Ύφεση. Πριν λάβει μια ερώτηση, προσπάθησε επίσης να αποτρέψει την κριτική για τα σχέδια δαπανών του, υποστηρίζοντας ότι «λίγη ή καθόλου κριτική θα οδηγούσε σε ακόμη μεγαλύτερα ελλείμματα».
Σήμερα, καθώς οι δαπάνες έχουν αυξηθεί και η οικονομία έχει καταρρεύσει, το χρέος υπερβαίνει τα 27 δισεκατομμύρια δολάρια, ή περίπου το 130% του ΑΕΠ. Το ομοσπονδιακό έλλειμμα τριπλασιάστηκε πέρυσι σε περισσότερα από 3 δισεκατομμύρια δολάρια. Η Αμερική προσπαθεί για άλλη μια φορά να ξεκινήσει την οικονομία της, αυτή τη φορά με δημοσιονομικό χτύπημα 1,9 τρισ. Δολαρίων, πολύ περισσότερο από ό, τι τόλμησαν οι κ. Κλίντον ή Ομπάμα. Και όμως, όταν ο Τζο Μπάιντεν πραγματοποίησε την πρώτη του συνέντευξη τύπου ως πρόεδρος στις 25 Μαρτίου, ένιωσε ότι δεν χρειάζεται να αναφέρει καθόλου τα ελλείμματα. Μετά από περίπου 38 λεπτά, ανέβασε το κόστος του σχεδίου ερεθίσματος, αλλά μόνο για να κοροϊδεύσει τις νέες ανησυχίες των Ρεπουμπλικανών αξιωματούχων ως υποκριτική, δεδομένης της υποστήριξής τους για τις φορολογικές περικοπές του Ντόναλντ Τραμπ. «Μου αρέσει το γεγονός ότι βρήκαν όλη αυτή την ιδέα ανησυχίας για τον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό», είπε. «Είναι καταπληκτικό.»
Ο κ. Μπάιντεν σκιαγράφησε την επόμενη τεράστια πρωτοβουλία του, ένα σχέδιο για επενδύσεις σε υποδομές που φέρεται να κοστίζουν έως και 3 τρις δολάρια. Κανένας δημοσιογράφος δεν ρώτησε για οποιαδήποτε από αυτές τις δαπάνες, πολύ λιγότερο για το πώς θα μπορούσε να πληρωθεί.
Είναι δύσκολο να υπερεκτιμήσουμε πόσο μειωμένη ήταν η κάποτε ισχυρή πολιτική των δαπανών για το έλλειμμα. Τα επίμονα χαμηλά επιτόκια έχουν ελαφρύνει τους φόβους πολλών οικονομολόγων σχετικά με τον κίνδυνο του δημόσιου χρέους, την εμμονή των κατόχων γραφείων, των υποψηφίων, του τύπου και των πολιτικών. Πριν από λίγα χρόνια, η μείωση του ελλείμματος φαινόταν ενάρετη, δημιουργώντας διμερείς γκρινιάρηδες επίσημης αποδοχής. Τώρα, μεταξύ των Δημοκρατών, προκαλεί κάτι περισσότερο από ένα ρολό των ματιών ως ανόητο αν όχι ανήθικο έθιμο μιας εποχής που αναβοσβήνει. Από το Κογκρέσο και την Alexandria Ocasio-Cortez στους οικονομικούς συμβούλους γύρω από τον κ. Μπάιντεν, οι ισχυροί Δημοκρατικοί ανησυχούν μήπως δεν ξοδέψουν αρκετά για να αντιμετωπίσουν μια σειρά προβλημάτων, είτε σκουριάζουν γέφυρες είτε ζεσταίνουν τους ωκεανούς. «Πότε έγιναν δισεκατομμύρια τρισεκατομμύρια;» ρωτά τη Maya MacGuineas, πρόεδρο της Επιτροπής Υπεύθυνου Προϋπολογισμού, η οποία για πολλά χρόνια έχει προειδοποιήσει για τους μακροπρόθεσμους κινδύνους από την αύξηση των ελλειμμάτων. «Φαίνεται ότι μόλις πριν από ένα λεπτό ανησυχούσαμε για το δανεισμό επιπλέον 10 δισεκατομμυρίων .»
Ο κ. Μπάιντεν έχει το κοινό στο πλευρό του. Οι δημοσκοπήσεις δηλώνουν ισχυρή υποστήριξη για την τόνωση των δαπανών και την ελάχιστη ανησυχία για το χρέος. Στην τελευταία έρευνα του Gallup, μόλις το 3% των ερωτηθέντων ανέφερε το χρέος ή το έλλειμμα ως το πιο σημαντικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η χώρα. “Οι Ρεπουμπλικάνοι δεν νοιάζονται, οι Δημοκρατικοί δεν νοιάζονται – κανείς δεν νοιάζεται”, δήλωσε ο Φρανκ Λούντζ, δημοκρατικός. «Υποθέτουμε ότι κάποιος άλλος θα το πληρώσει».
Τα χαμηλά επιτόκια έχουν μειώσει το κόστος εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους, αν και τα περίπου 300 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, είναι ακόμη πολύ περισσότερο από ό, τι η ομοσπονδιακή κυβέρνηση δαπανά για τη στέγαση των φτωχών. Με βάση το τρέχον χρέος, πριν από οποιαδήποτε δαπάνη σε υποδομές, μια αύξηση της εκατοστιαίας μονάδας στα επιτόκια θα αύξανε τις πληρωμές τόκων κατά άλλα 300 δισ. Δολάρια φέτος, σύμφωνα με την Επιτροπή Υπεύθυνου Προϋπολογισμού. Οι προοδευτικοί πολιτικοί προτιμούν την αύξηση των φόρων για τη μείωση της ανισότητας του εισοδήματος και ο κ. Biden αναφέρεται ότι εξετάζει τις φορολογικές αυξήσεις για να αντισταθμίσει το κόστος του σχεδίου υποδομής του, συμπεριλαμβανομένης της αύξησης των φόρων για τις εταιρείες και τους πολύ πλούσιους. Αλλά αυτές οι αλλαγές είναι βέβαιο ότι θα καταπολεμηθούν από τους Ρεπουμπλικάνους και είναι απίθανο να πληρώσουν για ολόκληρο το σχέδιο. Οι υποστηρικτές του κ. Biden υποστηρίζουν ότι οι επενδύσεις σε υποδομές θα πληρώσουν για τον εαυτό τους με την πάροδο του χρόνου μέσω της αυξημένης ανάπτυξης.
Για δεκαετίες ο κ. Biden ήταν γεράκι ελλείμματος. Όπως ο κ. Κλίντον, ήταν μέρος μιας ανερχόμενης γενιάς «Νέων Δημοκρατών» που επιδιώκει να ξεφύγει από την εικόνα των φιλελεύθερων δαπανών που οι Ρεπουμπλικάνοι είχαν προσδεθεί με επιτυχία στο κόμμα τους. Από το 1984 (ομοσπονδιακό χρέος: 37% του ΑΕΠ) υποστήριξε το πάγωμα όλων των ομοσπονδιακών δαπανών για να αντιμετωπίσει αυτό που αποκαλούσε «ελλείμματα» της διοίκησης του Ρόναλντ Ρέιγκαν. «Μέσα στους επόμενους 12 έως 18 μήνες, αυτή η χώρα θα αντιμετωπίσει μια οικονομική και πολιτική κρίση έκτακτων διαστάσεων εάν το Κογκρέσο αρνηθεί να λάβει αποφασιστική δράση για τα ελλείμματα που αντιμετωπίζουμε», προειδοποίησε, λανθασμένα, καθώς αποδείχθηκε.
Παρά την ψεύτικη ευσέβεια του Ρέιγκαν για το έλλειμμα – διογκώθηκε κάτω από αυτόν και τον διάδοχό του, Τζορτζ Χ. Μπους – Δημοκρατικοί συνέχισαν να εργάζονται υπό τη δημόσια υποψία ως κόμμα μεγάλων δαπανών. Το 1996, όταν ο Gallup διαπίστωσε ότι οι Αμερικανοί θεωρούσαν το έλλειμμα ως το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η χώρα, ο κ. Κλίντον υποσχέθηκε στην ομιλία του για την εξισορρόπηση του προϋπολογισμού και δήλωσε: «Η εποχή της μεγάλης κυβέρνησης έχει τελειώσει».
Ο κ. Κλίντον συνέχισε να προσφέρει τέσσερα πλεονάσματα στη σειρά δημιουργώντας ένα πρόγραμμα ασφάλισης υγείας για φτωχά παιδιά – ένας συνδυασμός που θεωρείται θρίαμβος στα αριστερά μέχρι πρόσφατα. Οι βοηθοί του προέβλεπαν πλεονάσματα «όσο το βλέπει το μάτι». Αλλά αυτά τα πλεονάσματα εξατμίστηκαν από μια συντριβή της αγοράς, τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου και τους πολέμους που ακολούθησαν και τις φορολογικές περικοπές υπό τον Τζορτζ Μπους.
Ωστόσο, ο κ. Ομπάμα ένιωσε την ίδια πίεση που είχε και ο κ. Κλίντον. Μόλις ένα μήνα στην προεδρία του συγκάλεσε μια «Διάσκεψη Κορυφής για τη Φορολογική Ευθύνη». Άνοιξε από τον αντιπρόεδρό του, κ. Μπάιντεν, ο οποίος είδε «μια πραγματική ευκαιρία και για την επαναφορά της οικονομίας μας και την αποκατάσταση της δημοσιονομικής ευθύνης». Σύμφωνα με τον κ. Ομπάμα, το έλλειμμα μειώθηκε κατά περισσότερο από το μισό, σε σύγκριση με την υψηλή αρχική τιμή που καθορίστηκε από τις έκτακτες δαπάνες κατά τη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης.
Στη συνέχεια ήρθε η μείωση των φόρων του Τραμπ, η οποία «πουλήθηκε» με υποσχέσεις που θα πληρώσουν για τον εαυτό τους μέσω της αυξημένης ανάπτυξης. Όπως και η υπόσχεση της εκστρατείας του κ. Τραμπ να εξαλείψει τα ελλείμματα και στη συνέχεια να εξοφλήσει το χρέος εντός οκτώ ετών, το αποτέλεσμα αυτό δεν υλοποιήθηκε. Και οι Ρεπουμπλικάνοι γερουσιαστές που φαινόταν ειλικρινείς στη δέσμευσή τους για μείωση του ελλείμματος υποστήριξαν το φορολογικό νομοσχέδιο. Στα μάτια των ανεξάρτητων αναλυτών, αυτό ήταν ένα σημείο εκκίνησης για τους κεντροκράτες Δημοκρατικούς νομοθέτες, οι οποίοι κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι Ρεπουμπλικάνοι ενδιαφέρονται πραγματικά για τη μείωση του ελλείμματος μόνο ως πολιτικό κόλπο. «Ξέρεις τι αποκαλώ Ρεπουμπλικάνους;» ρωτά τον Rahm Emanuel, ο οποίος υπηρέτησε ως σύμβουλος πολιτικής στον κ. Κλίντον και επικεφαλής του προσωπικού στον κ. Ομπάμα. «Γεράκια εποχιακού ελλείμματος. Έρχονται κάθε φθινόπωρο όταν κερδίζει ένας Δημοκρατικός ».
Τώρα, η εποχή της μεγάλης κυβέρνησης που τελείωσε εμφανίζεται όντως ότι τελειώνει.
Πηγή:https://www.economist.com/united-states/2021/03/29/why-joe-biden-isnt-afraid-of-debt-any-more?fbclid=IwAR1-paN1qA1b4Hf-oLkDeAl1IDehB5d_ajplsUMfOTBB5Q8xqLFvAW2LiFo
