Διαστάσεις «επιδημίας» έχει πάρει τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα η «νόσος των μουσικών»στο χώρο των παικτών οργάνων μουσικής!
Η «νόσος» με ευρύτερη έννοια και για να είμαστε ακριβείς η «νοσολογία» ή η «παθολογία» του χεριού, είναι η αιτία που στο παρελθόν πολλοί διάσημοι μουσικοί, όπως o Robert Schumann ή o Garry Graffman υπέφεραν για πολλά χρόνια από παθήσεις των άνω άκρων, αλλάζοντας γιατρούς και θεραπείες, χωρίς τελικά να βρουν λύση στο πρόβλημά τους.
Δεν είναι φυσικά και λίγοι εκείνοι οι μουσικοί που αναγκάστηκαν να διακόψουν την καριέρα τους.
Στην Ελλάδα η… εξάπλωση της «νόσου των μουσικών» οφείλεται κυρίως, σύμφωνα με τους ειδικούς, αρχικά στη μη σωστή διάγνωση και στην έλλειψη ειδικών κέντρων αποθεραπείας.
«Πράγματι «η νόσος των μουσικών» είναι μια πολύπλοκη παθολογία η οποία απαιτεί εξειδίκευση όσον αφορά την ακριβή διάγνωση της αλλά και την θεραπεία της, κάτι που συμβαίνει σε πολλές ανεπτυγμένες χώρες του εξωτερικού»αναφέρει ο Χειρουργός Ορθοπαιδικός- Μικροχειρουργός Χεριού και αντιπρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Χειρουργικής Χεριού -Άνω Άκρου κ. Ιωάννης Α. Ιγνατιάδης,ειδικευμένος στην «νοσολογία των μουσικών» και συγγραφέας σχετικού βιβλίου.
Σύμφωνα με κλινικοστατικές μελέτες η «νοσολογία των μουσικών» περιλαμβάνει τέσσερις παθήσεις, οι οποίες πλήττουν το χέρι και μπορεί να συνυπάρχουν η να εμφανίζονται ξεχωριστά.
Συγκεκριμένα την νόσο απαρτίζουν:
To σύνδρoμo υπέρχρησης (overuse), είναι η πιο συχνή πάθηση
Το σύνδρoμo πίεσης (παγίδευσης) νεύρων
Οι λειτουργικές δυστονίες ή «κράμπες» των μουσικών
Η οστεοαρθρίτιδα αντίχειρα
«Το χέρι είναι για τους μουσικούς το πλέον άμεσα εμπλεκόμενo μέλος του σώματος στην δουλειά τους με συχνά σοβαρά βλαπτικές συνέπειες» αναφέρει ο κ Ιγνατιάδης και προσθέτει
«Η ανάλυση του παιξίματος ενός οργάνου περιλαμβάνει περί τις 500 συνθετικές κινήσεις. Για παράδειγμα ο βιολιστής για να παίξει μία παρτιτούρα του Bach για σόλο βιολί κάνει πλέον των 1.200 κινήσεων ανά λεπτό, ή 25 νότες ανά δευτερόλεπτο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την καταπόνηση του χεριού σε μεγάλο βαθμό».
Η αιτία της βλάβης είναι τόσo o μεγάλος αριθμός επαναλαμβανόμενων κινήσεων ανά λεπτό, που προκαλούν «χρόνιο μηχανικό τραυματισμό», όσο και η συνεχής πίεση από το στατικό φορτίο σε συγκεκριμένα σημεία του σώματος από ορισμένα όργανα (βιολί, τρομπέτα, άλλα έγχορδα).
Τα σημεία εντόπισης της νόσου είναι o καρπός, τo αντιβράχιο, o ώμος και o αυχένας. Oι βιολιστές και οι βιολοντσελίστες συνήθως υποφέρουν στην αριστερό βραχίονα, ενώ οι πιανίστες στο δεξί βραχίονα και χέρι. O δεξιός αντίχειρας προσβάλλεται στους παίκτες αυλού και κλαρινέτου.
Υπάρχουν βέβαια και άλλοι παράγοντες που επιδεινώνουν ή και ενίoτε προκαλούν τις εν λόγω παθήσεις, όπως το βάρος του οργάνου, η κακή στάση, η απότομη αύξηση των ωρών μελέτης, η αλλαγή οργάνου και διάφορες προϋπάρχουσες ανατομικές ανωμαλίες ή ιδιομορφίες.
Ποια είναι τα ύποπτα συμπτώματα
Βασική προϋπόθεση για τη σωστή αντιμετώπιση της νόσου και για να αποφύγει ο μουσικός τις υποτροπές είναι η σωστή διάγνωση, κάτι που απαιτεί ιατρική εξειδίκευση στο αντικείμενο. Σε σχέση με ανεπτυγμένες χώρες του εξωτερικού στην Ελλάδα οι εξειδικευμένοι γιατροί είναι λίγοι, ενώ ταυτόχρονα δεν υπάρχουν ειδικά κέντρα διάγνωσης, περίθαλψης και φυσικοθεραπείας μουσικών.
Όπως οι αθλητές έχουν τον αθλίατρο και τον φυσικοθεραπευτή τους, έτσι και οι ο μουσικός δικαιούται να έχει το «ειδικό» γιατρό του.
Η νόσος όταν διαγνωστεί έγκαιρα μπορεί να αντιμετωπιστεί με φαρμακευτική αγωγή και φυσικοθεραπεία. Σε αντίθετη περίπτωση απαιτείται χειρουργική επέμβαση.
«Στη χειρουργική επέμβαση θα καταφύγουμε μόνο αφού εξαντλήσουμε πρώτα όλα τα ενδεδειγμένα συντηρητικά μέσα θεραπείας» καταλήγει ο κ Ιγνατιάδης.
