Γράφει ο Σπύρος Ριζόπουλος
Follow @Sp_Rizopoulos
Πριν από μερικές ημέρες αναφέρθηκα στο έργο προβολής της Ηπείρου και πως αυτό θα καταλήξει να «ωριμάζει» μέσα στις εκλογές, αποτελώντας μια άτυπη κορδέλα που θα δώσει τη δυνατότητα διανομής χρημάτων τόσο στο τοπικό μιντιακό κατεστημένο όσο και στην υπόλοιπη χώρα. Σήμερα θα ασχοληθούμε με μια άλλη όμως κορδέλα.
Μετά βαΐων και κλάδων λοιπόν, η Περιφέρεια Ηπείρου προχώρησε τις προηγούμενες ημέρες (και συνεχίζει και σήμερα) σε πανηγυρισμούς για την υπογραφή της σύμβασης για την κατασκευή και λειτουργία μιας σύγχρονης Μονάδας Επεξεργασίας Απορριμμάτων. Με αυτόν τον τρόπο κλείνει, σύμφωνα με την επίσημη δήλωση της αντιπεριφερειάρχη Τατιάνας Καλογιάννη, «μια περίοδος 80 μηνών, κατά την οποία τεκμηριώθηκε η περιβαλλοντική αναγκαιότητα, η κοινωνική χρησιμότητα, η τεχνική εφικτότητα, η νομική εδραιότητα και η οικονομική βιωσιμότητα, ενός κρίσιμου έργου για τον εξευρωπαϊσμό της διαχείρισης των απορριμμάτων της Περιφέρειάς μας».
Πράγματι μια περίοδος κλείνει, όπως σωστά επισημαίνει η κ. Καλογιάννη, με ένα έργο 52,6 εκατ. ευρώ το οποίο καλύπτεται κατά το ήμισυ από το ΕΣΠΑ. Όσον αφορά το έργο θα επιμείνω σε δύο ζητήματα. Το πρώτο είναι το πολιτικό ζήτημα, γιατί δηλαδή χρειάστηκαν 2 χρόνια για να ξεπεραστούν οι ιδεολογικές αγκυλώσεις αναφορικά με τη σύμπραξη Δημοσίου και Ιδιωτικού τομέα ως προς τη χρηματοδότηση και τη χρήση τέτοιων εξειδικευμένων μονάδων. Ως γνωστόν η Περιφέρεια το μόνο που καταλαβαίνει είναι από επιδοτήσεις.
Αν η Περιφερειακή Αρχή είχε αντιληφθεί γρήγορα το αδιέξοδο της προσμονής να ενταχθεί στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων δεν θα είχε σπαταληθεί κρίσιμος χρόνος. Ύστερα, στα 2 χρόνια ιδεοληψίας προστέθηκαν και άλλα 4 για γραφειοκρατικές (;) αγκυλώσεις με ένα απίστευτο πινγκ-πονγκ μεταξύ Περιφέρειας και Υπουργείου.
H καθυστέρηση αυτή συνεπώς πρωταρχικά υπήρξε προϊόν της τεράστιας απειρίας των «αρμοδίων» της Περιφέρειας στη διαχείριση αυτών των έργων, αφού όλη η έννοια της αντίληψης της χρήσης ιδιωτικών κεφαλαίων για την ανάπτυξη είναι μη αντιληπτή στο μυαλό τους.
Το δεύτερο ζήτημα αφορά στις γραφειοκρατικές αγκυλώσεις. Ας κάνουμε μια μικρή επισκόπηση του πώς φτάσαμε στη συμβασιοποίηση του έργου.
Το έργο ξεκίνησε να δημοπρατείται το 2013 μέσα από διαδικασία του ανταγωνιστικού διαλόγου μεταξύ των υποψηφίων εταιρειών, πράγμα το οποίο σημαίνει οτι η Περιφέρεια Ηπείρου αδυνατούσε να προσδιορίσει τα τεχνικά μέσα, την νομική αλλά και χρηματοοικονομική οργάνωση του σχεδίου.
Η κοινοπραξία Αρχιρόδον αναδείχθηκε προσωρινός ανάδοχος τον Αύγουστο του 2014 και τον Ιούνιο του 2016 αποχωρεί «ησύχως» λόγω των καθυστερήσεων στη συμβασιοποίηση του έργου από την πλευρά της Περιφέρειας. Σύμφωνα δε με πληροφορίες, αποσύρεται γιατί δεν είναι σε θέση να ανανεώσει τις εγγυητικές τις επιταγές.
Με δεδομένο οτι από τον Ιούνιο του 2015 έχουν πέσει υπογραφές για το ΣΔΙΤ Δυτικής Μακεδονίας, η Περιφέρεια Ηπείρου μπορεί να επανακηρύξει με ανοικτό διαγωνισμό το έργο, με κριτήριο τη χαμηλότερη προσφορά. Αντί για αυτό επιλέγει τον δεύτερο ανάδοχο, την ΤΕΡΝΑ.
Στη συνέχεια στο υπ. αρ. 9/2017 πρακτικό Συνεδρίασης της Οικονομικής Επιτροπής (ΑΔΑ: 6Ζ4Ν7Λ9-21Ν) οπότε και αναδεικνύεται με την απόφαση 9/376/27-03-2017 προσωρινός ανάδοχος η ΤΕΡΝΑ, προκύπτει τότε σαφώς από την εισήγηση της αντιπεριφερειάρχη πως «ο προσωρινός ΙΦΣ (δηλαδή η ΤΕΡΝΑ) κατέθεσε εγκαίρως όλα τα απαιτούμενα έγγραφα και δικαιολογητικά».
Ενώ όλα είναι έτοιμα για να προχωρήσουν σε υπογραφή στις 5 Ιουνίου, η ΤΕΡΝΑ κατέθεσε αίτημα για παράταση ημερομηνίας υπογραφής κάνοντας χρήση του άρθρου 23.4 της Προκήρυξης Ανταγωνιστικού Διαλόγου. Όπως φαίνεται από το υπ. αρ. 20/2017 πρακτικό συνεδρίασης της Οικονομικής Επιτροπής (ΑΔΑ: ΩΗΛ17Λ9-10Φ), η Περιφέρεια Ηπείρου, ως αναθέτουσα αρχή αποφασίσει κατά πλειοψηφία την παράταση για 16 ημέρες της διαδικασίας παρά το γεγονός οτι εναπόκειται στη διακριτική της ευχέρεια αν θα εγκρίνει η όχι, αιτιολογώντας την απόφασή της.
Διαβάζοντας το πρακτικό δεν προκύπτει από πουθενά το σκεπτικό με το οποίο η Περιφέρεια προχωρά στη χορήγηση της παράτασης. Αποδέχεται απλώς το έγγραφο της εταιρείας σύμφωνα με το οποίο «η παράταση κρίνεται αναγκαία για την ολοκλήρωση των διαδικαστικών εκκρεμοτήτων αναφορικά με τις χρηματοδοτικές συμβάσεις αλλά και την έγγραφη αποτύπωση των διαδικασιών που απαιτούνται για την ολοκλήρωση θεμάτων που αφορούν στο πρωτόκολλο οριστικοποίησης σεναρίου βάσης προκειμένου να επιτευχθεί προσηκόντως το χρηματοοικονομικό κλείσιμο».
Τελικά η Περιφέρεια – η οποία «γονάτισε» με τις καθυστερήσεις για δύο χρόνια σχεδόν την Αρχιρόδον – εγκρίνει το αίτημα της ΤΕΡΝΑ τάχιστα για κάτι που έχει ήδη ολοκληρωθεί και έχει παραλάβει σύμφωνα με προηγούμενη απόφασή της.
Δύο ημέρες πριν την υπογραφή της σύμβασης η ΤΕΡΝΑ προχώρησε σε απολύτως επιτυχημένη έκδοση κοινού ομολογιακού δανείου υπερκαλύπτοντας κατά 2,7 φορές τα 60 εκατομμύρια ευρώ, που ήταν το ποσό της αρχικής έκδοσης. Μάλιστα η αγορά το υποδέχθηκε ως «πράσινο» ομόλογο με δεδομένο οτι τα κεφάλαια που συγκεντρώθηκαν από την εταιρεία θα χρησιμοποιηθούν για τη χρηματοδότηση του επενδυτικού της προγράμματος σε αιολικά πάρκα και στα δύο ΣΔΙΤ για τα απορρίμματα σε Πελοπόννησο και Ήπειρο – έργα που δεν είχε ακόμα υπογράψει.
Συνεπώς οι ερωτήσεις που φυσικά γεννώνται είναι οι εξής:
- Ποιος ο ρόλος της Περιφερειακής Αρχής στην καθυστέρηση υπογραφής της σύμβασης και το άνοιγμα των φακέλων όλο αυτό το διάστημα, σε μια περιοχή που βοά ο τόπος πως οι υπηρεσίες δεν έχουν στοιχείο αυτενέργειας; Υπήρχαν διοικητικές προτεραιότητες μεγαλύτερες από τα σκουπίδια;
- Γιατί δεν κηρύχθηκε άγονος ο διαγωνισμός από τη στιγμή που πλέον υπήρχαν τα στοιχεία για να επαναπροκηρυχθεί με βάση το υπόδειγμα της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας; Είναι βέβαιο πως οι υποψήφιοι ανάδοχοι θα είχαν προχωρήσει σε πολύ χαμηλότερο αντίτιμο από τη στιγμή που κριτήριο του νέου διαγωνισμού θα ήταν η οικονομικότερη προσφορά. Τη διαφορά που τυχόν θα είχε διαμορφωθεί την καλύπτει ο κ. Καχριμάνης και η Περιφερειακή Αρχή;
- Στην περίπτωση που η τεχνολογία διαχείρισης μεταξύ του πρώτου (Αρχιρόδον) και του δεύτερου (ΤΕΡΝΑ) αναδόχου είναι διαφορετική, τι χρονική καθυστέρηση μπορεί να προκύψει λόγω της αναθεώρησης των περιβαλλοντικών όρων;
- Είναι σαφές οτι η ΤΕΡΝΑ ζήτησε την παράταση για να καλύψει τις ομολογιακές της υποχρεώσεις. Τι θα γινόταν αν δεν πήγαινε καλά η έκδοση;
Αυτά τα ερωτήματα τίθενται χωρίς να μπούμε στον στενό πυρήνα, που αφορά στον ίδιο τον χαρακτήρα του έργου και πόσο τελικά θα κοστίσει στον κάθε Ηπειρώτη. Είναι πολύ χρήσιμο να κάνουμε τις απαραίτητες συγκρίσεις με το αντίστοιχο ΣΔΙΤ στη Δυτική Μακεδονία κάτι το οποίο όμως απαιτεί ένα ξεχωριστό άρθρο με το οποίο θα ασχοληθούμε σύντομα.
Δυστυχώς τα παραπάνω το μόνο το οποίο καταδεικνύουν είναι το προφανές: πως μοναδικό κριτήριο για την υλοποίηση του έργου είναι να προλάβει να κόψει την κορδέλα ο κ. Καχριμάνης μέσα σε 18 μήνες και να είναι έτοιμος για τις αυτοδιοικητικές εκλογές. Αποδεικνύεται πως η Περιφερειακή Αρχή δεν έχει την παραμικρή αντίληψη του πώς λειτουργεί η οικονομία. Σε όλο τον κόσμο οι δημόσιες αρχές επενδύουν και κερδίζουν από την διαχείριση των απορριμμάτων. Στην Ήπειρο πάλι μόνο κριτήριο είναι η κορδέλα και το «καθρεπτάκι» στους ιθαγενείς. Ως πότε;
ΥΓ. Από την ημέρα υπογραφής της σύμβασης, ως ορίζει η αστική ευγένεια, δώσαμε περιθώριο αρκετών ημερών για τους πανηγυρισμούς ενός σημαντικού έργου το οποίο και αναγνωρίζουμε ότι ήταν απαραίτητο για την Ήπειρο. Από εκεί και πέρα θεωρήσαμε σωστό να παρουσιάσουμε τη δική μας οπτική γωνία. Θα ήταν ηθικά σωστό και αστικά πρέπον για τον Αλέκο Καχριμάνη, στην παρουσίαση της σύμβασης να είχε επιτραπεί και στον πρόεδρο της ΠΕΔ Ηπείρου και δήμαρχο Ηγουμενίτσας Γιάννη Λώλο να πει δυο λόγια εκ μέρους αυτών που πραγματικά θα στηρίξουν το έργο, που είναι φυσικά οι Δήμοι. Αυτή η αλαζονεία και η αίσθηση του “one man show” είναι το πιο εκνευριστικό στοιχείο από όλα, διότι αν μη τι άλλο το προνόμιο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης σε σχέση με την κεντρική πολιτική σκηνή είναι οτι σου δίνει τη δυνατότητα να αντιληφθείς τη συλλογικότητα ως το βασικό κανόνα της πολιτικής. Γιατί στο κάτω – κάτω της γραφής και κυνικά να το δούμε το μπετό δεν φτάνει. Χρειάζεται και μυαλό.
